روکش دندان یک ترمیم دائمی و سفارشی است. آنها مانند یک “کلاهک” توخالی به شکل دندان هستند که روی یک دندان طبیعی آماده قرار می‌گیرد. وقتی روکش‌ها در جای خود محکم می‌شوند، تمام قسمت قابل مشاهده دندان را که در و بالای خط لثه قرار دارد، کاملاً می‌پوشانند.
همچنین از روکش‌ها در موارد ایمپلنت برای جایگزینی دندان‌های از دست رفته که به دلیل بیماری، پوسیدگی یا تصادف از دست رفته‌اند استفاده می‌شود. ایمپلنت دندان یک ریشه مصنوعی است که برای حمایت و نگه داشتن تاج در محل، جایی که هیچ دندان طبیعی یا ساختار ریشه‌ای برای انجام این کار وجود ندارد، در استخوان فک قرار داده می‌شود.
چرا روکش دندان لازم است؟
هدف اصلی روکش دندان بازگرداندن استحکام، عملکرد، شکل و اندازه دندان و بهبود ظاهر آن است.
موقعیت‌هایی که ممکن است نیاز به روکش دندان باشد عبارت‌اند از:
- برای محافظت از دندانی که ضعیف شده است (مثلاً در اثر پوسیدگی یا ترک خوردگی) از طریق نگه داشتن آن و جلوگیری از شکستن آن.
- برای جایگزینی پر کردن دندان قدیمی.
- برای ترمیم دندانی که قبلاً شکسته است.
- برای بازگرداندن طول دندان‌های فرسوده (ساییدگی دندان).
- برای پوشاندن و حمایت از دندانی که دارای پرکردگی بزرگ است در صورتی که ساختار دندان طبیعی زیادی باقی نمانده باشد.
- برای ایجاد اصلاحات زیبایی مانند بستن فضاهای بین دندان‌ها، یا تغییر شکل یا چرخش دندان‌ها.
- از روکش‌ها برای نگه داشتن بریج‌های دندانی در جای خود استفاده می‌شود.
- از روکش برای پوشاندن ایمپلنت دندان استفاده می‌شود.
- روکش برای بازگرداندن استحکام به هر دندانی که تحت درمان ریشه قرار گرفته است توصیه می‌شود.
- روکش نه تنها ظاهر دندان را بهبود می‌بخشد، بلکه از آن در برابر سایش و خرابی بیشتر محافظت می‌کند.
در مورد کل دندان از دست رفته، شکاف‌های باقی مانده در دهان در نهایت باعث می‌شوند که دندان‌های اطراف به فضای خالی جابه‌جا شوند یا بچرخند و باعث مال اکلوژن (بایت بد) شود که می‌تواند تأثیر منفی بر رژیم غذایی داشته باشد. همچنین می‌تواند باعث زوال استخوان در فک و اختلالات مفصل گیجگاهی فکی شود. بنابراین، همیشه توصیه می‌شود به جای ایجاد شکاف در دندان، گزینه‌های جایگزینی دندان مانند ایمپلنت و روکش دندان را با دندانپزشک خود در میان بگذارید.
چند نوع روکش‌های دندانی وجود دارد و چه تفاوتی بین آنها وجود دارد؟
روکش‌های دائمی دندان را می‌توان از موارد زیر تهیه کرد:
- تمام فلزی.
- تمام سرامیک.
- پرسلن ذوب شده به فلز.
- فولاد ضد زنگ.
- کلیه مواد رزینی.
روکش دندان تمام فلزی
اصطلاح روکش دندان تمام فلزی به معنای واقعی کلمه به این معنی است که کل تاج از فلز ساخته شده است.
به دلیل ساختار 100٪ فلزی، اینها قوی‌ترین انواع روکش‌های موجود هستند (مهم نیست که از کدام فلز برای ساخت آنها استفاده شده است). از آنجایی که روکش‌های فلزی را می‌توان در یک لایه بسیار نازک بدون از دست دادن خواص جامد و مقاوم خود تولید کرد، روکش‌های فلزی در مقایسه با سایر انواع روکش‌ها به کمترین ساختار دندانی نیاز دارند که از هسته دندان برای حداکثر استحکام و ماندگاری محافظت می‌کند.
آنها به ندرت تراشه می‌کنند یا می‌شکنند، و روی دندان‌هایی که قرار می‌گیرند فرسوده نمی‌شوند. روکش‌های فلزی پیوند محکمی با دندان ایجاد می‌کنند و به خوبی در مقابل نیروهای گاز گرفتن و جویدن مقاومت می‌کنند. به دلیل ساختار تک جزئی و ویژگی‌های استحکام و دوام برتری که دارند، از نظر سایش بیشترین دوام را دارند.
آنها همچنین دارای خواص زیست سازگاری عالی هستند. عیب این روکش‌ها رنگ متالیک آن است که کیفیت ظاهر زیبایی طبیعی را ندارد. با این حال، آنها انتخاب خوبی برای دندان‌های آسیاب بزرگ خارج از دید (دندان‌های پشت دهان) هستند، به خصوص در جایی که فاصله بین دندان‌ها حداقل است. همچنین اگر عادت شدید دندان‌قروچه دارید، روکش دندان تمام فلزی گزینه خوبی هستند.
روکش‌های فلزی از فلزات خالص (حتی طلا) ساخته نمی‌شوند، زیرا هیچ‌کدام خواص فیزیکی ایده‌آل مورد نیاز برای کاربردهای دندانی را ندارند. در عوض، آنها با استفاده از انواع خاصی از آلیاژهای فلزی ساخته می‌شوند.
آلیاژ اساساً ترکیبی از مواد است. یک آلیاژ دندانی با مخلوط کردن دو یا چند فلز خالص (“عناصر فلزی”) با یکدیگر برای ایجاد یک فلز “جدید” ایجاد می‌شود. آلیاژها به این دلیل مفید هستند که بهترین ویژگی‌های عناصر مورد استفاده برای ساخت آنها را ترکیب می‌کنند، که فلزی را ایجاد می‌کند که از نظر شیمیایی پایدارتر و دارای خواص برتر نسبت به عناصر خالص به تنهایی است. این بدان معنی است که آلیاژها را می‌توان به طور خاص مهندسی کرد تا دارای این ویژگی باشند
کیفیت فیزیکی ایده آل برای اهداف دندانپزشکی: استحکام بیشتر، مقاومت در برابر خوردگی و سایش، و ساختاری که به راحتی توسط تکنسین آزمایشگاه و دندانپزشک ساخته و تنظیم شود.
به طور کلی، سه دسته اساسی از آلیاژهای دندانی وجود دارد که می‌توان از آنها برای ساخت روکش استفاده کرد. عبارت‌اند از: آلیاژهای نجیب بالا (فلز گران‌بها)، آلیاژهای نجیب (فلز نیمه قیمتی) و آلیاژهای غیر نجیب یا پایه (فلز غیر گران‌بها).
روکش‌های تمام سرامیکی
اصطلاح روکش “تمام سرامیک” به معنای واقعی کلمه به این معنی است که کل روکش از یک ماده سرامیکی ساخته شده است.
به تمام روکش‌های سرامیکی «روکش‌های تمام چینی» نیز گفته می‌شود. برای توضیح اصطلاح، “تمام سرامیک” تمام انواع روکش‌های سرامیکی را توصیف می‌کند، در حالی که “تمام چینی” برخی از انواع روکش‌های سرامیکی را توصیف می‌کند که به طور خاص از چینی (که نوعی ماده سرامیکی است) ساخته شده‌اند.
تمام روکش‌های دندان سرامیکی ظاهری طبیعی و تطابق رنگی را ارائه می‌کنند که به طرز شگفت‌انگیزی واقعی و بی‌نظیر با هر نوع روکش دیگری است. کیفیت نوری براق و درخشان دندان طبیعی از طریق عبور نور از دندان ایجاد می‌شود و سپس به بیرون منعکس می‌شود. هدف در ایجاد روکش سرامیکی تقلید از ویژگی‌های سبک و در نتیجه ظاهر یک دندان طبیعی است. به طور کلی، بهترین راه برای رسیدن به این اثر استفاده از چینی بسیار شفاف در یک لایه ضخیم است.
وقتی صحبت از زیبایی شناسی به میان می‌آید، دو راه برای ایجاد یک روکش کامل سرامیکی وجود دارد:
روکش‌های تولید شده در آزمایشگاه دندانپزشکی از انواع مختلف چینی (هر کدام با سایه‌ها و شفافیت‌های متفاوت) در چند لایه در نواحی مختلف روکش استفاده می‌شود. این بهترین تطابق رنگ و کیفیت نوری را در مقایسه با دندان‌های طبیعی به دست می‌آورد.
روکش‌های تولید شده توسط ماشین “مونولیتیک” (به معنی جامد). اینها از یک بلوک منفرد و یکنواخت از مواد سرامیکی آسیاب می‌شوند و منجر به روکشی می‌شود که دارای یک سایه استاندارد است و بنابراین به آن شفافیت نیست اما هنوز هم به همان اندازه مطابقت رنگ دارد.
تمام روکش‌های سرامیکی طبیعی‌ترین گزینه برای دندان‌های جلو هستند. همچنین برای بیمارانی که به فلزات خاصی که در انواع دیگر روکش‌ها استفاده می‌شود، حساسیت دارند، انتخاب خوبی هستند.
برخی از معایب روکش‌های سرامیکی این است که دندان‌های مقابل را بیشتر از روکش‌های فلزی و رزینی فرسوده می‌کنند، اما همچنان نسبت به روکش‌های چینی به فلز ساینده‌تر هستند. خطر اصلی روکش‌های سرامیکی این است که می‌توانند شکسته شوند که در صورت عدم درمان مناسب توسط جراح دندان می‌تواند منجر به عفونت شود.
انواع روکش‌های سرامیکی:
انواع مختلفی از روکش‌های سرامیکی و مارک‌های مواد موجود است. برخی از انواع اصلی عبارت‌اند از:
روکش‌های چینی فلدسپاتیک
پرسلن فلدسپاتیک، ماده چینی سنتی و استانداردی است که سال‌هاست برای ایجاد روکش استفاده می‌شود. ماده‌ای درخشان است که ظاهری بسیار طبیعی و شفاف ارائه می‌دهد. این روکش‌ها با لایه‌بندی سفارشی چینی ایجاد می‌شوند و می‌توانند مستقیماً به سطح طبیعی دندان (که رنگ دندان زیرین را از طریق پرسلن منتقل می‌کند) چسبانده شوند یا روی یک هسته از پیش ساخته شده لایه‌بندی شوند.
روکش‌های زیرکونیا
روکش‌های زیرکونیا سخت‌ترین و محکم‌ترین نوع روکش سرامیکی موجود هستند. زیرکونیا نوعی کریستال است که بسیار بادوام و عملاً غیر قابل تخریب است، به همین دلیل است که این روکش‌ها بسیار طولانی پوشیده می‌شوند و به خوبی نیروهای گاز گرفتن و جویدن را تحمل می‌کنند. رنگ آنها با دندان‌های طبیعی مطابقت دارد، اما به دلیل رنگ بسیار مات سرامیک، مانند سایر روکش‌های چینی شفاف و منعکس کننده نور نیستند.
از آنجایی که زیرکونیا ماده سختی است، حک کردن روکش‌ها قبل از سیمان کردن غیرممکن است (با توجه به بافت خشن برای افزایش چسبندگی به دندان طبیعی، شبیه به زبر کردن سطح با کاغذ سنباده برای کمک به چسبندگی بهتر رنگ) بنابراین آنها به هم چسبانده می‌شوند. با سایر انواع روکش سرامیکی متفاوت است. آنها همچنین می‌توانند ساینده باشند و خطر ساییدگی دندان‌های مقابل نیز بیشتر است.
زیرکونیا را می‌توان برای ساخت انواع مختلف روکش استفاده کرد:
روکش‌های آلومینیومی
روکش های سرامیکی
روکش های ایمکس
روکش دندان زیرکونیا
روکش‌های سرامیکی فلزی
این روکش‌ها از دو جزء تشکیل شده‌اند. هسته آنها از فلز ساخته شده است. این قسمت داخلی روکش است که روی دندان قرار می‌گیرد و به دندان طبیعی چسبانده می‌شود. سپس پرسلن (که نوعی سرامیک است) روی آن لایه‌لایه شده و به پایه فلزی چسبانده می‌شود تا شکل و رنگ دندان مانند آن به روکش داده شود.
به نحوی که روکش بهترین راه را برای استحکام و زیبایی شناسی هر دو دنیا ارائه می‌دهد، به این معنی که برای دندان‌های جلو و عقب گزینه مناسبی است. در کنار تاج‌های تمام فلزی، آنها دومین انتخاب طولانی مدت هستند. هسته فلزی بسیار سخت و بادوام است و برای چسبندگی قوی به دندان طبیعی می‌تواند استفاده شود.
در کنار روکش‌های تمام سرامیکی، روکش‌های PFM بیشترین شباهت را به دندان‌های طبیعی دارند. با این حال هنوز تفاوت زیادی در شباهت وجود دارد، زیرا در مقایسه با روکش‌های تمام سرامیکی، روکش‌های PFM تقریباً غیر شفاف هستند. روشی که روکش‌های تمام سرامیکی بسیار طبیعی به نظر می‌رسند.
از آنجایی که هسته فلزی یک تاج PFM بسیار تیره است، باید به عنوان ماسک با پرسلن بسیار مات پوشانده شود تا هیچ یک از رنگ‌های فلزی خود را نشان ندهد. در نتیجه، تنها یک لایه نسبتاً نازک از چینی شفاف می‌تواند در قسمت بالایی قرار گیرد، که توانایی تقلید واقعی ظاهر براق یک دندان طبیعی را کاهش می‌دهد.
برخی از معایب دیگر روکش‌های PFM این است که با گذشت زمان، به‌ویژه زمانی که لثه‌ها عقب می‌روند، فلز زیرین می‌تواند به صورت یک خط تیره ظاهر شود. نوع پرسلن استفاده شده نیز کاملاً ساینده است و می‌تواند دندان‌های مقابل را فرسوده کند. خطر اصلی روکش‌های PFM این است که لایه چینی می‌تواند شکسته شود، که در صورت عدم درمان مناسب توسط جراح دندان می‌تواند منجر به عفونت شود.
روکش‌های استیل ضد زنگ
برای دندان‌های بزرگسالان، روکش‌های فولادی ضد زنگ پیش ساخته عمدتاً به عنوان یک اقدام موقت استفاده می‌شود، تا زمانی که تاج دائمی ساخته شود، از دندان محافظت می‌کند یا پر می‌شود.
با این حال، روکش‌های فولادی ضد زنگ معمولاً برای دندان‌های شیری در کودکان استفاده می‌شود. تاج روی دندان اولیه آماده شده قرار می‌گیرد و آن را به طور کامل می‌پوشاند و از پوسیدگی بیشتر محافظت می‌کند.
دندان شیری که در نهایت می‌افتد تاج به طور طبیعی همراه با آن بیرون می‌آید. روکش‌های فولادی ضد زنگ در دندانپزشکی کودکان مطلوب هستند، زیرا نیاز به کمترین بازدید دندانپزشکی برای چسباندن دارند و گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه برای دندان شیری هستند که در نهایت به هر حال از بین می‌روند.
تاج‌های تمام رزین
اصطلاح روکش تمام رزین به معنای واقعی کلمه به این معنی است که کل روکش از یک ماده رزین ساخته شده است.
تمام روکش‌های رزین به عنوان روکش‌های رزین کامپوزیت نیز شناخته می‌شوند، زیرا از مواد رزین کامپوزیت ساخته شده‌اند که ترکیبی از مواد پلاستیکی هستند که با رنگ دندان‌های طبیعی مطابقت دارند. انواع رزین‌های رایج مورد استفاده در ساخت این روکش‌ها عبارت‌اند از: رزین دی اکسید سیلیکون، رزین پلی متیل متاکریلات یا رزین پلیمری اکریلیک.
تمام روکش‌های رزینی عمدتاً به عنوان یک اقدام موقت برای محافظت از دندان یا پر کردن دندان تا زمانی که روکش دائمی ساخته شود استفاده می‌شود. آنها یک جایگزین بدون فلز برای روکش‌های موقت فولاد ضد زنگ هستند و بنابراین می‌توان آنها را در چندین رنگ مخلوط کرد تا با رنگ طبیعی دندان مطابقت داشته باشد. بیماران ممکن است این گزینه را از نظر زیبایی شناختی دلپذیرتر بدانند. برای ترمیم دندان‌های جلویی مناسب هستند. آنها همچنین جایگزین خوبی برای پر کردن مستقیم هستند زیرا می‌توان آنها را در اطراف کل سطح دندان پیچیده کرد تا به آن استحکام و دوام بیشتری بدهد.
تعرفه‌های روکش دندان
| نام درمان | قیمت |
|---|---|
| روکش تمام سرامیک برای هر واحد | چهار میلیون تومان |
| روکش PFM برای هر واحد | دو میلیون پانصد هزار تومان |
| بریج سه واحدی زیرکونیا | $ |
