جراحی سینوس لیفت چیست؟
در بیش از یک دهه گذشته، افراد زیادی از ایمپلنت دندان استفاده کرده‌اند و همین امر لیفت سینوس را رایج‌تر کرده است. برای این‌که بیماران یک کاشت دندان موفق داشته باشند، کمیت و کیفیت استخوان فک که در آن ایمپلنت قرار می‌گیرد، باید استانداردهای خاصی را داشته باشد. برای دستیابی به این استانداردها، لازم است برخی از افراد تحت جراحی سینوس لیفت قرار بگیرند.
اگر نیاز به عمل جراحی سینوس لیفت دارید و سوالات زیادی ذهن شما را مشغول کرده است، این مقاله برای شما نوشته شده است؛ این‌که لیفت سینوس چیست، چه زمانی به آن نیاز است، قبل و بعد از جراحی چه اتفاقی می‌افتد، عمل جراحی سینوس لیفت چگونه است، خطرات این روش و سوالات رایج در این مقاله بررسی می‌شوند.
سینوس لیفت چیست؟
متأسفانه، بسیاری از افراد در هر دو جنس دارای بافت ناکافی استخوان در فک بالایی هستند که روند ایمپلنت را با مشکل روبرو می‌کند. این بافت بسیار نزدیک به حفره سینوسی است. برای این‌که استخوان فک را برای کاشت موفقیت‌آمیز ایمپلنت‌های دندانی آماده کنند، جراحی سینوس لیفت انجام می‌شود.
سینوس لیفت نوعی پیوند استخوانی است که برای کمک به تقویت فک بالایی، در زیر حفره سینوس انجام می‌شود. حفره سینوسی در پشت گونه‌ها و بالای ردیف بالایی دندان‌ها قرار دارد. برای بیمارانی که دندان‌های سالمی دارند، ریشه‌های طبیعی دندان به داخل حفره سینوسی کشیده می‌شوند. هنگامی که دندان فرد به‌طور کامل از بین می‌رود، استخوان فک بالایی در این ناحیه شروع به تحلیل رفتن می‌کند. در این شرایط تنها نوار باریکی از بافت، دهان را از حفره سینوسی جدا می‌کند.
پیوند استخوان در سینوس لیفت
برای این بیماران، لازم است سینوس لیفت انجام شود. این جراحی کمک می‌کند تا استخوان این ناحیه بازسازی شود و بتواند پایه ایمپلنت را در خود بپذیرند. در لیفت سینوس، استخوان از قسمت دیگری از بدن برداشته شده و ناحیه مورد نظر پیوند می‌شود. همچنین می‌توان از اهداکننده استخوان و یا ترکیب مصنوعی استخوان (رایج‌ترین روش) استفاده کرد. با قراردادن استخوان در فک بالا و زیر لایه نازک بافت در فک، رشد استخوان در این ناحیه بیشتر می‌شود. سینوس لیفت تراکم استخوان کافی در استخوان فک فوقانی را ایجاد می‌کند تا بیماران بتوانند ایمپلنت‌های دندانی را با موفقیت دریافت کنند.
استخوان پیوند شده در اطراف ناحیه‌ای قرار می‌گیرد که از دندان‌های عقب حمایت می‌کند و به آن ناحیه «مولر» و «پرمولر» می‌گویند. در برخی مطب‌ها ممکن است به جراحی سینوس لیفت، «روش افزایش سینوس» (Sinus Augmentation) هم بگویند.
استخوان در ناحیه بین سینوس‌های ماگزیلاری (که در سمت چپ و راست بینی است) و خود فک قرار می‌گیرد. البته، صورت یک فضای محدود است و بنابراین برای ایجاد فضایی برای این استخوان اضافی، غشای سینوس‌ها به سمت بالا حرکت می‌کنند که اصطلاح «لیفت» از آنجا می‌آید.
این پروسیجر، روش جراحی پیچیده است که باید توسط متخصص ایمپلنت در تهران انجام شود.
نیاز به جراحی سینوس لیفت
جراحی سینوس لیفت (Sinus Lift) یک روش جراحی است که در آن پزشک با افزایش ارتفاع بنیاد سینوس، فضای بین سینوس و فک را بزرگتر می کند تا بتوان ایمپلنت دندان را در آن قرار داد. این جراحی معمولا برای افرادی که استخوان فکشان برای نصب ایمپلنت دندان کافی نیست، انجام می شود.
قبل از جراحی، پزشک شما باید بررسی کاملی از دهان و فک شما داشته باشد و به شما راهنمایی های لازم را بدهد. پس از جراحی، شما باید نکات زیر را رعایت کنید:
استفاده از مسکن های تجویز شده توسط پزشک
استفاده از یخچال بسته شده یا کمپرس یخی برای کاهش درد و تورم
خوردن غذاهای نرم و خنک
استفاده از محلول های شور برای شستشوی دهان
اجتناب از استفاده از سیگار و تنباکو
حفظ روشنایی و تمیزی دهان
همچنین، پزشک شما ممکن است به شما داروهای ضد التهاب و ضد عفونی کننده تجویز کند. در صورت بروز هرگونه علائم نگران کننده مانند خونریزی شدید، تب، درد شدید یا عفونت، باید به پزشک خود اطلاع دهید.
در چه شرایطی سینوس لیفت لازم است؟
لیفت سینوس در شرایط زیر، قبل از انجام ایمپلنت دندان لازم است:
- حفره سینوس خیلی نزدیک به فک بالا است و ممکن است با ایمپلنت تداخل پیدا کند.
- از دست دادن دندان منجر به از دست‌دادن استخوان شده است (موردی که در قسمت قبلی توضیح داده شد.)
- از دست‌دادن استخوان به دلیل بیماری لثه
- نقایص مادرزادی یا سایر مشکلاتی که منجر به از بین رفتن ساختار استخوان می‌شود
تنها راه برای اطلاع از این‌که آیا قبل از کاشت ایمپلنت دندان نیاز به سینوس لیفت دارید یا خیر، مراجعه به دندانپزشک است. در طول مشاوره، دکتر دهان شما را به‌طور کامل معاینه می‌کند، عکس‌های اشعه ایکس و سایر تصاویر مورد نیاز را می‌گیرد تا کیفیت و کمیت استخوان فک شما را ببیند و تعیین کند که سینوس چقدر به حفره دهان نزدیک است.
جراحی سینوس لیفت چگونه انجام می‌شود؟
در این روش افراد قبل از عمل با جراح خود ملاقات می‌کنند تا خطرات و مزایای این روش برای آنها توضیح داده شود و آمادگی لازم را برای جراحی پیدا کنند.
در روز عمل، جراح برشی در امتداد خط لثه، در ناحیه‌ای که دندان‌های عقب هستند، ایجاد می‌کند. پس از ایجاد برش، بافت از سطح برداشته می‌شود. این کار باعث آشکار‌شدن سطح استخوان می‌شود.
پس از این، جراح با استفاده از یک ابزار خاص، یک پنجره کوچک و گرد در خود استخوان ایجاد می‌کند. این پنجره به جراح دید واضحی از سینوس می‌دهد. پس از این، غشای فک به آرامی به سمت بالا حرکت داده شده تا جایی را برای استخوان جدید باز کند. سپس مواد پیوندی در فضایی که سینوس قبلا وجود داشت قرار می‌گیرد.
پس از قرار دادن مواد پیوندی، خود بافت با چند بخیه بسته می‌شود. سپس به استخوان زمان داده می‌شود تا بهبود یابد. چند ماه بعد، پزشک می‌تواند ایمپلنت را بکارد و پایه آن را در این استخوان رشد‌یافته جدید وارد کند. با این حال در برخی از موارد، ایمپلنت دندانی بلافاصه بعد از لیفت سینوس قابل انجام است.
مراحل آماده شدن برای جراحی لیفت سینوس
آماده شدن برای انجام این عمل جراحی چند مرحله دارد که ما در اینجا درباره آنها صحبت می‌کنیم.
1. معاینه و عکس‌برداری
پزشک پس از تشخیص نیاز شما به ایمپلنت، از طریق اسکن‌های پرتوی مخروطی اشعه ایکس (CBCT) عکس‌های واضحی از دندان‌ها، لثه‌ها و محل سینوس شما می‌گیرد تا بتواند سلامت استخوان فک و سلامت سایر ساختارهای ضروری در جمجمه شما را تعیین کند. در این مرحله مشخص می‌شود که آیا شما به جراحی سینوس لیفت نیاز دارید یا نه.
2. مشاوره قبل از عمل
اگر نیاز به جراحی سینوس لیفت داشته باشید، همه مواردی که لازم است قبل از جراحی انجام دهید برای شما توضیح داده شده و زمان عمل مشخص می‌شود.
3. جراحی سینوس لیفت
در این مراحله عمل جراحی بر اساس روشی که در قسمت قبل توضیح دادیم انجام می‌شود.
4. پیگیری وضعیت
پس از جراحی لازم است در فواصل معین به دندانپزشک مراجع کنید تا او با عکس برداری، میزان رشد استخوان و آمادگی شما را برای ایمپنت مشخص کند. استخوان فک شما به 4 تا 12 ماه زمان نیاز دارد تا به اندازه کافی برای پذیرش ایمپلنت رشد کند. با این حال، در برخی موارد، دندان‌پزشکان بلافاصله پس از عمل جراحی لیفت سینوس، ایمپلنت‌های دندانی را قرار می‌دهند.
5. انجام ایمپلنت
در این مرحله با تشخیص پزشک مبنی بر این که رشد استخوان به‌اندازه کافی انجام گرفته است، شما می‌توانید ایمپلنت دندان را انجام دهید.
دستورالعمل قبل از جراحی سینوس لیفت
قبل از جراحی لازم است موارد زیر را رعایت کنید:
- در صورتی که قرار است بیهوشی عمومی انجام شود (به ندرت اتفاق می‌افتد) از هشت ساعت قبل از خوردن غذا خودداری کنید. مصرف غذای جامد یا مایع می‌تواند زندگی شما را در طول بیهوشی در معرض خطر قرار دهد.
- لباس‌های راحت و گشاد بپوشید.
- قبل از مراجعه به مطب دندان‌های خود را به‌درستی مسواک بزنید.
- حداقل 8 ساعت قبل از لیفت سینوس از کشیدن سیگار خودداری کنید.
- یک نفر را با خود بیاورید تا بعد از جراحی شما را به خانه برگرداند.
مراقبت‌های بعد از جراحی سینوس لیفت
بعد از اتمام جراحی لازم است مراقبت‌های زیر را انجام دهید:
- از تف کردن خودداری کنید و با نی چیزی ننوشید.
- با قرار دادن کیسه یخ بر روی گونه به مدت 10-15 دقیقه، تورم ناحیه تحت درمان را کاهش دهید.
- پدهای گاز را روی محل جراحی قرار دهید و به آرامی آنها را گاز بگیرید. پس از هر 20-40 دقیقه گاز را تعویض کنید تا خونریزی بند بیاید.
- دهان خود را تمیز نگه دارید. برای این کار می‌توانید از آب نمک استفاده کنید.
- به مدت 48 ساعت از مسواک زدن در ناحیه جراحی خودداری کنید. چون ممکن است با کندن لخته‌ها سبب خونریزی شود.
- اگر دندانپزشک محلول شستشوی حاوی آنتی‌بیوتیک تجویز کرده است، صبح و قبل از خواب از آن استفاده کنید.
- حداقل به مدت دو هفته سیگار نکشید. مواد موجود در تنباکو می‌تواند زمان مورد نیاز برای بهبودی را زیاد کند.
- به‌مدت یک ماه از عطسه یا فین‌کردن خودداری کنید.
- مایعات و غذاهای نرم بخورید.
- طبق دستور جراح، آنتی بیوتیک خود را مصرف کنید.
- قبل از این‌که اثرات بی‌حسی موضعی از بین برود، مصرف مسکن را مطابق دستور پزشک شروع کنید.
عوارض جراحی لیفت سینوس
تورم و خونریزی شایع‌ترین عوارض جانبی پس از عمل جراحی لیفت سینوس هستند. با این حال، این مشکلات در عرض چند روز کاهش می‌یابد و می‌توانید با اجازه دندانپزشک به فعالیت‌های معمول خود بازگردید. بیشترین نگرانی بعد از عمل سینوس لیفت، سوراخ شدن غشای اشنایدرین (Schneiderian membrane) پوشاننده حفره سینوس ماگزیلاری است. سوراخ شدن، خطر ابتلا به سینوزیت مزمن و عفونت را افزایش می‌دهد. اگر این اتفاق بیفتد، جراح پارگی سینوس را بخیه می‌زند یا یک پچ روی آن می‌بندد.
مانند هر جراحی دیگری، عفونت نیز یک عارضه جانبی برای جراحی سینوس لیفت محسوب می‌شود. با این حال، عفونت در این نوع عمل جراحی به ندرت اتفاق می‌افتد.
در موارد نادر، استخوان قبلی با موادی که داخل فک شما تزریق شده‌اند جوش نمی‌خورد. دلیل آن هم این است که رگ‌های خونی به مقدار کافی در اطراف استخوان جدید رشد نمی‌کنند تا آن را تغذیه کنند. اگر این اتفاق بیفتد، ممکن است مجبور شوید دوباره عمل لیفت سینوس را انجام دهید.
همچنین احتمال سینوزیت حاد فک بالا هم وجود دارد. این مشکل به شکل التهاب موقتی غشاهای بینی و سینوس‌ها بروز می‌کند و تخلیه مخاط از بینی را سخت می‌کند. احتیاط انجام شده در طول عمل، به باز نگه‌داشتن سینوس‌ها کمک می‌کند.
سوالت راجع درباره جراحی لیفت سینوس
آیا لیفت سینوس برای ایمپلنت ضروری است؟
کاشت دندان در فک بالایی شایع‌ترین دلیل برای نیاز به لیفت سینوس است. با این حال، این بدان معنا نیست که همیشه قبل از ایمپلنت دندان باید لیفت سینوس انجام شود. اگر عرض استخوان فک کمتر از 4-6 میلی‌متر و عمق آن کمتر از 6-8 میلی‌متر باشد، تقویت سینوس مورد نیاز است. هنگامی که برجستگی آلوئولی بیش از حد نازک است، ایمپلنت‌ها را نمی‌توان قرار داد و به همین دلیل این جراحی لازم است.
آیا لیفت سینوس دردناک است؟
لیفت سینوس عمل دردناکی نیست و اغلب با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. با این حال مقداری درد و تورم بعد از اتمام جراحی طبیعی است که می‌توانید آن را با مسکن‌های تجویز شده کنترل کنید.
آیا می‌توان ایمپلنت و عمل لیفت سینوس را با هم انجام داد؟
بله، بسته به آناتومی فک شما ممکن است پزشک این کار را انجام دهد. برای انجام همزمان ایمپلنت و لیفت سینوس، باید برجستگی آلوئولی به‌اندازه کافی ضخیم باشد. امکان کاشت همزمان، با روش «استئوتوم» که یکی از روش‌های جدید کاشت ایمپلنت است، بیشتر است. با این حال، همه بیماران کاندیدای خوبی برای این کار نیستند.
آیا جایگزینی برای جراحی سینوس لیفت وجود دارد؟
گاهی اوقات می‌توان ایمپلنت‌های کوتاه را به‌جای ایمپلنت‌های استاندارد قرار داد. این بدان معنی است که فضای کمتری در استخوان فک مورد نیاز است و لیفت سینوس را می‌توان نادیده گرفت. این نوع ترمیم دندان میزان موفقیت مشابه و عوارض کمتری دارد.
همچنین ممکن است گزینه «ایمپلنت زیگوماتیک» را بتوان انجام داد که یک روش خاص برای ایمپلنت دندانی در بیمارانی است که استخوان فک آنها نازک شده است. با این حال، در مورد همه این انتخاب‌ها پزشک شما تصمیم می‌گیرد.
سخن آخر
جراحی سینوس لیفت اغلب قبل از کاشت ایمپلنت دندان توصیه می‌شود. بیماران برای موفقیت ایمپلنت‌های دندانی باید از کیفیت و کمیت کافی تراکم استخوان فک برخوردار باشند. افراد بدون تراکم استخوان کافی، کاندیدای کاشت دندان نیستند. در بسیاری از موارد، در قسمت پشت فک فوقانی، نزدیک سینوس، تراکم استخوان ناکافی است و قراردادن ایمپلنت را بسیار دشوار می‌کند. جراحی سینوس لیفت می‌تواند این مشکل را برطرف کند تا ایمپلنت دندان موفقیت‌آمیز باشد. لیفت سینوس بیشتر از 2 ساعت طول نمی‌کشد و به‌طور متوسط در 30 دقیقه به اتمام می‌رسد. اگر کاشت ایمپلنت همزمان انجام شود، کل کار می‌تواند تا 6 ساعت طول بکشد.
این روش عوارض بالقوه‌ای دارد که میزان بروز آنها با مهارت پزشک رابطه معکوس دارد. انجام مراقبت‌های قبل و بعد از جراحی سینوس لیفت، می‌تواند به موفقیت عمل و بهبود سریع‌تر محل زخم کمک کند. در موارد معدودی استخوان رشد نمی‌کند و نیاز به پیوند مجدد است.
