ایمپلنت دندان برای افراد دیابتی
اگرچه جراحی ایمپلنت دندان یا کاشت دندان مصنوعی، به‌عنوان یک روش ایمن و موثر برای جایگزین کردن دندان‌های ازدست‌رفته در نظر گرفته می‌شود، اما برای همه افراد مناسب نیست. ابتلا به دیابت یکی از شرایطی است که پیش از کاشت دندان باعث نگرانی می‌شود، البته این بدان معنا نیست که بیماران دیابتی مجبور به استفاده از بریج یا پروتز دندان مصنوعی هستند.
طبق تحقیقات، افراد دیابتی در مقایسه با افراد سالم به میزان بیشتری از بیماری لثه و افتادن زودرس دندان‌ها رنج می‌برند. در این شرایط، ایمپلنت دندان برای افراد دیابتی ایده بسیار خوبی به نظر می‌رسد، اما چالش‌هایی وجود دارد که باید در نظر گرفته شوند.
از نظر دندانپزشکان، زمانی بیماران مبتلا به دیابت بیشتر در معرض خطر شکست ایمپلنت دندان هستند که وضعیت آن‌ها با دارودرمانی کنترل نشود. مدیریت میزان قند خون کمک می‌کند تا بدن یک فرد دیابتی در دوران نقاهت بعد از جراحی ایمپلنت تا حدی مشابه یک فرد سالم عمل کند.
اگر دیابت نوع 1 یا 2 دارید و به‌دلیل پوسیدگی شدید دندان، ضربه و بیماری لثه می‌خواهید از ایمپلنت دندان برای بازیابی عملکرد و ظاهر دندان ازدست‌رفته خود استفاده کنید، باید بدانید که پیشرفت‌های صورت‌گرفته در زمینه تکنیک‌ها و مواد دندانپزشکی نشان داده‌اند که همه افراد مبتلا به دیابت شکست را تجربه نمی‌کنند. در ادامه به جزئیات بیشتری از این مساله اشاره خواهیم کرد.
ایمپلنت دندان چیست؟
قبل از اشاره به جزئیات بیشتر در مورد شرایط ایمپلنت دندان برای افراد دیابتی، لازم است با اجزا و نحوه انجام روش ایمپلنت دندان آشنا شوید. ایمپلنت دندان گزینه‌ای عالی برای بیمارانی است که یک یا چند عدد از دندان‌های خود را در اثر ضربه و تصادف یا بیماری دندان و لثه از دست داده‌اند. مطمانا کاشت دندان مصنوعی در بهبود کیفیت زندگی بسیار موثر است.
در اصل ایمپلنت‌های دندانی ریشه‌های دندان مصنوعی هستند که با جراحی در استخوان فک و بافت لثه جاسازی می‌شوند. به‌مرور ایمپلنت با بافت‌های زنده دهان ترکیب می‌شود و درست مانند ریشه‌های دندان طبیعی عمل می‌کند.
هنگامی‌که ایمپلنت در جای خود قرار گیرد، می‌تواند تاج‌های دندانی، بریج‌های دندانی، پروتزهای جزئی یا پروتزهای کامل را پشتیبانی کند. درحالی‌که از پروتز متحرک دندان چنین انتظاری را نمی‌توان داشت!
اصولا جراحی برای نصب ریشه دندان مصنوعی در استخوان فک، با بی‌حسی عمومی یا موضعی انجام می‌شود. البته تا چند روز بعد از آن ممکن است با عوارض جزئی مانند التهاب، درد و ناراحتی در چانه، گونه‌ها یا زیر چشم‌ها مواجه شوید.
از اجزای ایمپلنت دندان می‌توان به فیکسچر (ریشه دندان مصنوعی)، اباتمنت (تکیه‌گاه) و روکش یا تاج مصنوعی اشاره کرد. معمولا دندانپزشک پیش از هرگونه اقدامی، برای کاهش عوارض جانبی و افزایش احتمال موفقیت کاشت دندان مصنوعی، به کمک معاینه و مشاهده عکس رادیوگرافی مشکلات احتمالی دهان و دندان بیمار را رفع می‌کند.
در این حین، اگر متوجه هرگونه اختلال در نحوه عملکرد و وضعیت فیزیکی مفصل گیجگاهی-فکی شود یا از میزان تراکم و شکل ظاهری استخوان فک و تناسب آن با بافت لثه مطمان نباشد، لازم است اقداماتی مانند لیفت سینوس و پیوند استخوان انجام دهد. زیرا اگر استخوان فک نتواند به‌خوبی از ایمپلنت پشتیبانی کند احتمال شکست ایمپلنت وجود دارد. این مساله برای بیماران مبتلا به دیابت حساسیت بیشتری دارد. به طور کلی، مراحل نصب ایمپلنت دندان عبارتند از:
- پس از اطمینان از بی‌حسی، دندانپزشک برای نمایان شدن استخوان فک برشی در بافت لثه ایجاد می‌کند. سپس به کمک ابزار، بخشی از استخوان را سوراخ می‌کند تا بتواند میله تیتانیومی فیکسچر را در عمیق‌ترین جای ممکن قرار دهد. در نهایت برای ثابت شدن این ساختار بخیه می‌زند. معمولا بیش از یک ماه طول می‌کشد تا استخوان فک با فیکسچر عجین شود.
- پس از گذشت مدت زمان مشخصی و ایجاد یک پایه محکم برای دندان مصنوعی، دندانپزشک دوباره اقدام به انجام جراحی می‌کند. بدین‌شکل، میله ایمپلنت دندان نمایان می‌شود و می‌تواند اباتمنت را به فیکسچر متصل کند. در نهایت بافت‌های نرم اطراف بخیه زده می‌شوند.
- پس از بهبودی بافت لثه، دندانپزشک اقدام به قالب زدن می‌کند تا بتواند تاج یا روکش دندان مصنوعی را سفارش دهد. روکش در لابراتوآر ساخته و توسط دندانپزشک روی اباتمنت نصب می‌شود. معمولا لازم است یک یا دو هفته بعد از انجام این مرحله دوباره به مطب مراجعه کنید تا دندانپزشک از استحکام ساختار ایمپلنت دندان مطمان شود.
البته ازآنجایی‌که بیماران دیابتی وضعیت خاصی دارند، ممکن است تغییراتی در روند کاشت دندان مصنوعی ایجاد شود تا احتمال موفقیت این روش افزایش پیدا کند. در ادامه به این مساله خواهیم پرداخت.
چرا ابتلا به دیابت می‌تواند بر ایمپلنت دندان تاثیر بگذارد؟
دیابت به گروهی از بیماری‌های متابولیک اطلاق می‌شود که بر توانایی بدن برای پردازش قند ساده‌ای به نام گلوکز تأثیر می‌گذارند. پانکراس انسولین تولید می‌کند که به تنظیم سطح گلوکز کمک می‌کند. دیابت می‌تواند با کاهش میزان انسولین یا گیرنده‌های آن، منجر به افزایش بیش‌ازحد قند خون و بروز تعدادی از مشکلات سلامتی مانند از دست دادن بینایی، بیماری کلیوی و آسیب عصبی شود.
تمامی این عوارض، در کاهش خونرسانی به بافت‌های بدن و بهبودی ضعیف آن‌ها بعد از آسیب موثر هستند. به‌همین‌دلیل است که پزشکان توصیه می‌کنند افراد دیابتی بیشتر مراقب جسم خود باشند.
هر بیماری مزمنی مانند دیابت می‌تواند خطرات روش‌های مختلف جراحی را بیشتر کند. ازآنجایی‌که افزایش قند خون در بیماران دیابتی روند بهبودی بدن را مختل می‌کند، پس از کاشت ایمپلنت، این بیماران دوران نقاهت طولانی‌تری (تا دو برابر بیشتر از افراد سالم) را تجربه می‌کنند. علاوه بر این، افرادی‌که به این بیماری مبتلا می‌شوند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به عفونت پس از جراحی هستند.
چون افراد مبتلا به دیابت نوع 1 یا نوع 2 بیشتر مستعد ابتلا به عفونت‌هایی مانند بیماری لثه هستند، بیشتر در معرض خطر شکست ایمپلنت قرار دارند. بروز عفونت در اطراف محل ایمپلنت می‌تواند باعث از کار افتادن آن یا بروز عوارض دیگری مانند عفونت خون شود.
با این حال، با خوردن یک رژیم غذایی متعادل، ورزش و مصرف منظم دارو، افراد دیابتی نیز می‌توانند بیماری خود را تحت کنترل درآورند و احتمال موفقیت درمان ایمپلنت دندان را افزایش دهند.
خطرات دیابت کنترل‌نشده برای ایمپلنت دندان
پس از کاشت ریشه دندان مصنوعی یا فیکسچر، ایمپلنت فرآیندی به نام استئواینتگریشن (Osseointegration) به معنی هم‌جوشی با استخوان را طی می‌کند. در واقع با رشد استخوان فک، فیکسچر به طور کامل به آن متصل می‌شود و به‌عنوان یک ریشه دندان مستحکم عمل می‌کند.
این فرآیند ممکن است برای افراد مبتلا به دیابت به‌خوبی پیش نرود. مطالعات نشان می‌دهند که در افراد مبتلا به دیابت کنترل‌نشده، حدود دو برابر بیشتر طول می‌کشد تا ایمپلنت در استخوان ادغام شود. هم‌چنین ممکن است برای افرادی‌که نیاز به تقویت و پیوند استخوان دارند، مشکلاتی ایجاد شود.
مشکل دیگری که افراد مبتلا به دیابت با آن مواجه هستند، افزایش خطر ابتلا به بیماری لثه است. بیماری لثه زمانی‌که دندان‌های شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد پریودنتیت (Periodontitis) و زمانی‌که ایمپلنت‌های دندانی شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد پری‌ایمپلنتیت (Peri-implantitis) نامیده می‌شود. بهتر است بدانید که خطر ابتلا به پری‌ایمپلنتیت در افراد مبتلا به دیابت کنترل‌نشده، چهار برابر بیشتر از افراد سالم است.
ادغام و هم‌جوشی ضعیف استخوان فک و افزایش خطر ابتلا به پری‌ایمپلنتیت، هر دو از شایع‌ترین علل شکست ایمپلنت دندان برای افراد دیابتی هستند. بنابراین جای تعجب نیست که افراد مبتلا به دیابت کنترل‌نشده ممکن است خطر بیشتری برای شکست ایمپلنت دندان داشته باشند. اما میزان این خطر چقدر است؟
اگرچه نتایج بدست‌آمده از مطالعات مختلف متفاوت است، اما برخی نشان می‌دهند که احتمال ماندگاری ایمپلنت‌های دندان در افراد دیابتی پس از گذشت شش سال به 86 درصد می‌رسد، درحالی‌که احتمال ماندگاری ایمپلنت‌های دندانی در افراد عادی پس از گذشت 17 سال، 93 درصد است.
بهترین روش ایمپلنت دندان برای افراد دیابتی
اگرچه با وجود ابتلا به دیابت شما می‌توانید روش‌های مختلف کاشت دندان مصنوعی را انتخاب کنید، اما بهتر است قبل از هرگونه اقدامی با دندانپزشک خود مشورت کنید و در مورد میزان موفقیت و شکست هرکدام صحبت کنید.
در حال حاضر تکنیک « ایمپلنت All on 4» محبوب‌ترین روش برای بیماران دیابتی است که در آن دندانپزشک به طور همزمان 4 فیکسچر را برای نگهداری 12 روکش به فک شما منتقل می‌کند. در واقع، برای کاشت هر دندان نیازی به ایمپلنت جداگانه به‌عنوان ریشه نیست. اگر به مجموعه کاملی از دندان‌های مصنوعی بالا یا پایین نیاز دارید، این روش می‌تواند به میزان بالایی از استخوان فک شما حمایت کند. بنابراین نیازی به پیوند استخوان نیست و همین مساله باعث کاهش آسیب و عوارض می‌شود.
انجام روش مینی‌ایمپلنت برای بیماران دیابتی توصیه نمی‌شود. زیرا اگرچه کاشت یک مینی‌ایمپلنت ممکن است بهترین گزینه برای جایگزینی یک دندان ازدست‌رفته باشد، اما راه‌حل دائمی نیست و نیاز به تعمیر و تعویض مداوم دارد. در این شرایط، لثه‌ها بیشتر در معرض عفونت قرار می‌گیرند. با توجه به اینکه افراد دیابتی به‌صورت ذاتی مستعد ابتلا به عفونت لثه هستند.
اگرچه با روش «ایمپلنت دندان در یک روز» می‌توانید دندان‌های خود را در یک روز جایگزین کنید، اما برای دیابتی‌ها روشی ایده‌آل نیست. زیرا بین جراحی‌ها به زمان بیشتری برای بهبودی نیاز دارند.
مزایای انجام جراحی ایمپلنت دندان برای افراد دیابتی
احتمالا شما نیز شنیده‌اید که بیماران دیابتی کاندیدای خوبی برای ایمپلنت دندان نیستند. اما در واقعیت این مساله صحت ندارد و امروزه این گروه از بیماران نیز در شرایط کنترل‌شده می‌توانند از مزایای جراحی ایمپلنت دندان بهره‌مند شود. تحقیقات جدیدتر نشان می‌دهند که حتی افراد مبتلا به دیابت نیز می‌توانند موفقیت خوبی در کاشت دندان داشته باشند، به‌خصوص اگر سطح قند خون آن‌ها به‌خوبی کنترل شود.
بر اساس مطالعه‌ای که در مجله ملی جراحی فک و صورت آمریکا منتشر شده است، بیماران مبتلا به دیابت که درمان مناسبی قبل و بعد از جراحی را دریافت می‌کنند، می‌توانند مانند افرادی‌که این بیماری را ندارند، کاشت دندان مصنوعی انجام دهند. البته مهم است که بیمار چگونه این بیماری را مدیریت می‌کند. بسیاری از بیماران دیابتی به کنترل سطح قند خون خود اهمیت نمی‌دهند و در این موارد، انجام جراحی ایمپلنت ممکن است دور از ذهن باشد.
با این حال، اخیرا تحقیقات منتشرشده در مجله انجمن دندانپزشکی آمریکا نشان می‌دهند که مدیریت ضعیف قند خون ممکن است بر نتیجه ایمپلنت تأثیری نداشته باشد. بنابراین حتی اگر دیابت شما به‌خوبی کنترل نشده باشد، ممکن است با همکاری یک دندانپزشک متبحر و باتجربه بتوانید لبخند خود را با دندان‌های کاشته‌شده زیباتر کنید. سایر مزایای ایمپلنت دندان برای افراد دیابتی عبارتند از:
- بهبود قدرت بیان
- تسهیل روند غذا خوردن
- تقویت سلامت دهان و دندان
راهکار های افزایش احتمال موفقیت و ماندگاری ایمپلنت دندان برای افراد دیابتی
اصولا احتمال موفقیت ایمپلنت دندان برای افراد دیابتی، به توانایی آن‌ها در کنترل بیماری، رعایت یک روال بهداشت دهان و دندان مناسب و داشتن رژیم غذایی سالم بستگی دارد. از اقداماتی‌که یک فرد دیابتی می‌تواند برای حفظ و افزایش ماندگاری ساختار ایمپلنت دندان با همکاری نزدیک با پزشک و دندانپزشک خود انجام دهد، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کنترل روزانه قند خون. اگر به فکر انجام ایمپلنت دندان هستید، اولین کاری که باید انجام دهید این است که با پزشک خود در مورد دارودرمانی و بهترین رژیم غذایی و ورزش برای کاهش و تعدیل قند خون مشورت کنید. قند خون کنترل‌نشده در هر مرحله از جراحی ایمپلنت دندان، می‌تواند تمام زحمات شما را به هدر دهد.
- رعایت بهداشت دهان و دندان. به یک روال بهداشت دهان و دندان خوب پایبند باشید. با توجه به اینکه دیابتی‌ها بیشتر مستعد ابتلا به مشکلات بهداشت دهان و دندان مانند بیماری لثه، پوسیدگی دندان و خشکی دهان هستند. برای حفظ سلامت دهان، مسواک زدن دو بار در روز و نخ دندان کشیدن یکبار در روز، اهمیت زیادی دارد.
- درمان بیماری لثه. اگر بیماری لثه دارید، بسیار مهم است که در اسرع وقت قبل از اینکه جدی‌تر شود، برای درمان به دندانپزشک خود مراجعه کنید. بدین‌شکل می‌توانید شانس پذیرش ایمپلنت دندان توسط استخوان فک و لثه‌ها را افزایش دهید.
- معاینات منظم دندانپزشکی. اگرچه معاینات منظم دندانپزشکی برای همه افراد مفید است، اما برای بیماران دیابتی که بیشتر مستعد بروز مشکلات سلامت دهان و دندان هستند، اهمیت بیشتری دارد. بعد از ایمپلنت دندان، مراجعه منظم به دندانپزشک برای نظارت بر پیشرفت و اطمینان از عدم وجود مشکل لازم است.
سخن آخر
بنابراین، با دیابت نوع 1 یا نوع 2 کنترل‌شده، شانس موفقیت بیشتری برای ایمپلنت دندان خواهید داشت. مطمانا مشورت با دندانپزشک متخصص می‌تواند اطلاعات دقیق‌تری در زمینه ایمپلنت دندان برای افراد دیابتی در اختیار شما بگذارد.
