ترس از دندانپزشکی چیست؟
ترس از دندانپزشکی نوعی فوبیا است که شما را از مراجعه به‌موقع به کلینیک دندانپزشکی و درمان دندان خراب یا آسیب‌دیده شما بازمی‌دارد. هراس از اقدامات دندانپزشکی موضوعی مهم است که می‌تواند سلامتی شما را به خطر بیندازد. درد دندان در بسیاری از موارد با عفونت لثه همراه است. عفونت لثه در صورت درمان نشدن می‌تواند خون شما را آلوده کند و به بخش‌های دیگر بدن شما آسیب برساند. همین نکته گویای آن است که باید راه‌های درمان این ترس را بدانید و بتوانید بر آن چیره شوید.
با ما در مرکز ایمپلنت دکتر مرتضی قادری همراه باشید تا به بررسی ترس از دندانپزشکی و راه‌های درمان آن بپردازیم.
آشنایی با فوبیا، دنتوفوبیا و ترس از دندانپزشکی:
فوبیا نوعی ترس و واکنش بیش از حد یا غیرمنطقی به چیزی، موقعیتی یا کسی است. دنتوفوبیا به‌معنای ترس از دندانپزشک است و در دو معنای مختلف کاربرد دارد. ترس از دندانپزشک یکی از کاربردهای این اصطلاح است و زمانی به کار می‌روند که فرد مورد نظر حتی از برخورد با دندانپزشک ترس دارد. معنای دیگر این واژه ترس از اقدامات دندانپزشکی و هرچیزی است که مربوط به روند درمان دندان در کلینیک می‌شود. دنتوفوبیا و ترس از دندانپزشکی مانع رفتن افراد به کلینیک‌های دندانپزشکی می‌شود. این مسئله زمانی تبدیل به یک مشکل می‌شود که فرد مبتلا به این فوبیا دچار مشکلاتی در دندان‌های خود شود و نتواند به دندانپزشک مراجعه کند. مشکلاتی که می‌تواند پوسیدگی و از دست دادن دندان‌ها را به دنبال داشته باشد.
انواع ترس از دندانپزشکی:
شاید برای شما هم این پرسش مطرح باشد که افراد دچار فوبیای دندانپزشکی از چه چیزی می‌ترسند؟ پژوهش‌ها می‌گویند این ترس ریشه در موارد گوناگونی دارد:1- ترس از خون:
هموفوبیا یا ترس از خون نوعی ترس است که باعث دوری فرد از دیدن خون، آزمایش خون، تزریق آمپول و اقدامات دندانپزشکی می‌شود. در واقع، هرچیزی که خون نقشی در آن داشته باشد، فرد مبتلا به هموفوبیا را می‌ترساند.2- ترس از سوزن سرنگ:
افراد زیادی در دنیا از سوزن سرنگ می‌ترسند. برای این گروه از افراد تفاوتی ندارد سرنگ برای تزریق آمپول یا سرم، برای گرفتن خون یا برای تزریق داروی بیهوشی یا بی‌حسی به آنها نزدیک شود. تصور سرنگ و سوزن سر آن که به این گروه افراد نزدیک می‌شود، ترس شدیدی در آنها ایجاد می‌کند. این ترس باعث نرفتن آنها به کلینیک دندانپزشکی و اقدامات درمانی می‌شود. راهکاری که ما در کلینیک دندانپزشکی دکتر قادری برای حل این مشکل در نظر گرفته‌ایم، بهره بردن از سرنگ‌های بسیار نازک است که درد بسیار کمی دارند. البته شاید ندیدن سرنگ هم راهکار مناسبی برای این گروه از افراد باشد.3- ترس از درد:
بعضی افراد از درد می‌ترسند و آلگوفوبیا دارند. درد فرو رفتن سوزن سرنگ در لثه و دردهای دندان و لثه پس از انجام درمان‌های دندانپزشکی عامل مهم ترس از دندانپزشکی در این دسته افراد است. حتی ترس از درد داشتن در زمان انجام اقدامات دندانپزشکی نیز باعث دوری این افراد از معاینه‌های دندانپزشکی می‌شود. یکی از راه‌های کنترل این نوع ترس از دندانپزشکی در کلینیک دکتر مرتضی قادری بهره بردن از سرنگ‌های بسیار نازک برای بی‌حس کردن دندان شما است. البته پیش از آن نیز جای تزریق سرنگ بر روی لثه شما با ژل‌های مخصوص بی‌حس می‌شود. به این صورت شما یا عزیزانتان دیگر درد سرنگ را احساس نمی‌کنید. البته شما باید این نکته را در زمان گرفتن نوبت با همکاران ما در میان بگذارید.4- ترس از سروصدای ابزار دندانپزشکی:
سروصدای تجهیزات دندانپزشکی که برای تراشیدن دندان به کار می‌روند نیز عامل ترس برخی از افرادی است که دچار ترس از دندانپزشکی هستند. شاید گذاشتن یک هدفون در گوشتان در زمان درمان و گوش دادن به موسیقی مورد علاقه‌تان بتواند این ترس را کنترل کند.5- ترس از دندانپزشک:
گاهی ترسی از گذشته در وجود برخی افراد وجود دارد که باعث نوعی هراس از برخورد با شخص دندانپزشک می‌شود. احساس منفی در وجود این دسته افراد نسبت به دندانپزشک مربوط به گذشته است و اکنون نیز باعث دنتوفوبیای آنها شده است. بهترین درمان برای گروه از افراد مراجعه به یک مشاور و روان‌درمانگر است.6- ترس از خفگی:
بعضی آدم‌ها هم تصور می‌کنند بی‌حس کردن لثه‌ها ممکن است جلوی نفس کشیدن آنها را بگیرد و باعث خفگی آنها شود. گفت‌وگو با این دسته افراد و توضیح روند بی‌حسی و موثر نبودن آن در تنفس شاید بتواند ترس آنها را کنترل کند.7- ترس از بوی داروها و بوی کلینیک دندانپزشکی:
برخی آدم‌ها هم از بویی که در کلینیک دندانپزشکان احساس می‌کنند و بویی که زمان اقدامات دندانپزشکی حس می‌کنند، هراس دارند. شاید همراه آوردن پارچه‌ای آغشته به عطری دلپذیر یا وسیله‌ای خوش‌بو و بو کردن آن بتواند این گروه افراد را تسکین دهد.8- ترس از داروی بیهوشی:
برخی درمان‌های دندانپزشکی باید با بیهوشی فرد انجام شود. در چنین مواردی هم فرد به‌دلیل ترس از بیهوشی از رفتن به کلینک خودداری می‌کند.9- انواع دیگر دنتوفوبیا:
امتوفوبیا یا ترس از استفراغ، هافوفوبیا یا ترس از لمس شدن هم می‌تواند عامل دنتوفوبیا باشد.دلایل ترس از دندانپزشکی:
پژوهشگران دلایل گوناگونی را از عوامل پدیدآورنده دنتوفوبیا می‌دانند:1- تجربه منفی گذشته:
برخی افراد در کودکی یا سن بالاتر تجربه ناخوشایندی از رفتن به دندانپزشکی داشته‌اند و همین مسئله ترس‌های بعدی آنها را به دنبال داشته است.2- حس ناخوشایند نزدیک شدن دندانپزشک:
بعضی افراد از نزدیک شدن دندانپزشک به چهره خود حس خوبی ندارند. احساس خجالت از ظاهر چهره یا بوی دهان می‌تواند تشدیدکننده این حس باشد.3- پیشینه خانوادگی:
جالب است بدانید احتمال ترس از دندانپزشکی در کسانی که پدر یا مادرشان دچار نوعی فوبیا هستند، بیشتر است.4- حس درماندگی:
برخی افراد هم در زمان دراز کشیدن و باز نگهداشتن دهان خود دچار حس درماندگی می‌شوند و این حس عاملی برای ترس آنها از دندانپزشکی شده است.5- همزادپنداری:
گاهی ممکن است فردی پیش شما داستان ترس خود از دندانپزشکی را گفته باشد و شما ناخواسته وارد همزادپنداری با او شده باشید. در چنین مواردی هم ممکن است شما دچار این ترس و اضطراب شوید.نشانه‌های ترس از دندانپزشکی:
برخی از افراد از تصور رفتن به کلینیک دندانپزشکی به گریه می‌افتند. برخی هم با یاد اینکه فردا قرار است به دندانپزشکی بروند، دچار بی‌خوابی می‌شوند. البته نشانه‌های دیگری هم بیانگر دنتوفوبیا است که بهتر است همه آنها را بشناسید:- بالا رفتن فشارخون.
- پایین آمدن فشار خون.
- بالا رفتن تعداد تپش قلب.
- عرق کردن زیاد و غیرطبیعی.
- تنگی نفس.
- تنفس سریع.
- احساس ترس و وحشت.
- حالت تهوع.
- خشک شدن دهان.
- احساس اضطراب.
- حمله‌های عصبی.
- لرزش بدن.
- احساس سرما و لرزیدن.
- سرگیجه و سبک شدن سر.
- ناراحتی معده.
- تکرر ادرار.
- اختلالات خواب در شب پیش از مراجعه به دندانپزشک.
تشخیص ترس از دندانپزشکی:
اگر تردید دارید که شما یا نزدیکانتان دچار فوبیای دندانپزشکی هستید، بهتر است به چند نشانه مختلف توجه کنید. یکی از مواردی که می‌تواند بیانگر ترس شما باشد، این است که در زمان فکر کردن به این موضوع، یعنی رفتن به کلینیک دندانپزشکی دچار اضطراب می‌شوید. همچنین اگر در زمان رفتن به کلینیک دچار برخی از حالت‌هایی می‌شوید که پیش‌تر به آنها اشاره کردیم، این اختلال در شما نیز وجود دارد. البته اگر حالتی در شما باعث می‌شود در زمانی که درد دارید هم به کلینیک مراجعه نکنید، امکان وجود دنتوفوبیا در شما بالا است.عوامل تحریک‌کننده ترس از دندانپزشکی:
عوامل گوناگونی دنتوفوبیا را بیدار یا تحریک می‌کنند:- فکر کردن و تصور رفتن به دندانپزشکی.
- حضور پیدا کردن در محیط دندانپزشکی.
- دیدن وسایل و تجهیزات دندانپزشکی.
- شنیدن صدای ابزارها و مته‌های دندانپزشکی.
- مراجعه به دندانپزشک و دیدن دندانپزشک.
- نشستن و دراز کشیدن روی صندلی دندانپزشکی.
عوامل تشدیدکننده دنتوفوبیا:
برخی عوامل نیز باعث تشدید دنتوفوبیا می‌شوند:- دیدن ترس در وجود افراد دیگر.
- وجود بیماری‌های روانی در فرد.
- افسردگی.
- استرس بالا.
- اعتیاد به مواد مخدر و الکل.
- اختلال بیش‌فعالی.
با فوبیای دندانپزشکی چه کنیم ؟
فوبیای رفتن به دندانپزشکی ، همچنین به عنوان اضطراب دندانی یا ادنتوفوبیا شناخته می شود، شاید بتوان گفت یک بیماری شایع است که بسیاری از مردم را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می دهد. این ترس می تواند توسط عوامل مختلفی از جمله صدای مته، دیدن سوزن ها و ترس از درد ایجاد شود. متأسفانه، فوبیای دندانی می تواند افراد را از رفتن به دندانپزشکی و انجام مراقبت های دهانی که نیاز دارند باز دارد و منجر به مشکلات جدی دندانی می شود. اگر از فوبیای دندان رنج می برید، بدانید که شما تنها نیستید. مطالعات تخمین می‌زند که تا ۷۵ درصد از بزرگسالان درجاتی از ترس از دندان را تجربه می‌کنند. خبر خوب این است که چندین استراتژی وجود دارد که می توانید برای غلبه بر ترس خود و دریافت مراقبت های دندانپزشکی مورد نیاز خود استفاده کنید.-
با دندانپزشک خود ارتباط کلامی برقرار کنید
-
تکنیک های تمدد اعصاب را تمرین کنید
-
دندانپزشکی آرام بخش را در نظر بگیرید
-
یک نفر پشتیبان و همراه بیاورید
-
دندانپزشکی را انتخاب کنید که در درمان بیماران مضطرب تخصص دارد
پیامدهای ترس از دندانپزشکی بر روی سلامت شما:
فوبیای دندانپزشکی زمانی ترسناک می‌شود که شما نیاز به پر کردن دندان، کشیدن دندان، ایمپلنت یا درمان‌های دیگر داشته باشید. بسیاری از افرادی که دچار این ترس هستند، زمان خرابی دندان و نیاز به پر کردن یا عصب‌کشی دندانشان، به درمان آن نمی‌پردازند. همین نکته پیشرفت پوسیدگی دندانشان را به دنبال دارد و در مواقع بسیاری، کار را به جایی می‌کشاند که باید بی‌خیال دندان شوند و آن را بکشند. عفونت ریشه دندان و لثه نیز پیامدهای خطرناک دیگری برای شما به دنبال دارد. مراجعه نکردن به پزشک در این‌گونه موارد عفونت را از راه گردش خون در بدن شما پخش می‌کند. این مسئله سلامتی شما را به‌صورت جدی به خطر می‌اندازد و می‌تواند باعث رماتیسم قلبی، سکته قلبی و پیامدهای خطرناک دیگر شود. از دیگر عوارض ترس از دندانپزشکی باید به موارد دیگری هم اشاره کنیم:- پوسیدن دندان‌ها.
- بیماری‌های لثه یا پریودنتال.
- بیماری‌های قلبی.
- از دست دادن دندان‌ها.
- عفونت‌های تنفسی و پنومونی.
پیامدهای روانی دنتوفوبیا:
عوارض ترس از دندانپزشکی تنها به مشکلات جسمی مانند بیماری‌های قلبی و از دست دادن دندان‌ها منجر نمی‌شود. پیامدهای روانی دنتوفوبیا را هم نباید نادیده بگیرید. برخی از این پیامدها را بشناسید:- شرمساری از داشتن دندان‌های پوسیده، نامرتب یا زرد و کناره‌گیری از جمع دوستان و آشنایان.
- از دست دادن اعتمادبه‌نفس به‌دلیل ظاهر نامناسب دندان‌ها.
- اختلالات خواب.
