تاثیر سیگار بر ایمپلنت
سیگارکشیدن به‌عنوان یک عادت رایج در دنیا در نظر گرفته می‌شود. از طرف دیگر، از آنجا که بسیاری از افراد حداقل یکبار در طول زندگی خود نیاز به ایمپلنت دندان پیدا می‌کنند، این عادت مضر می‌تواند بر کاشت دندان، سرعت بهبودی و میزان موفقیت این پروسه تاثیر بگذارد. به‌طور کلی در افراد سیگاری، افزایش تجمع پلاک، بروز بیشتر مشکلات لثه، میزان بیشتر از دست‌دادن دندان و تحلیل برجستگی آلوئولی در حفره دهان بیش از سایرین مشاهده شده است. از طرف دیگر، سیگارکشیدن بهبود زخم را به تعویق می‌اندازد و در نتیجه موفقیت پیوند استخوان و کاشت دندان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
نزدیک به 4000 گاز و ماده شیمیایی مختلف از جمله نیتروژن، مونوکسیدکربن، دی اکسید کربن، آمونیاک، سیانید هیدروژن، بنزن، نیکوتین، نورنیکوتین، آناتابین و آناباسین در طول کشیدن سیگار آزاد می‌شوند. این مواد در ایجاد و تشدید بسیاری از بیماری‌ها نقش دارد. مونوکسید کربن موجود در سیگار، میل ترکیبی قوی‌تری با هموگلوبین نسبت به اکسیژن دارد و در نتیجه به جای اکسیژن به هموگلوبین وصل شده و سبب کاهش اکسیژن در بافت‌ها می‌شود.
این مقاله به تاثیر سیگار بر ایمپلنت پرداخته و جنبه‌های مختلف آن را بررسی می‌کند. با این حال قبل از پرداختن به تاثیر سیگار بر ایمپلنت، خوب است قدری درباره تاثیر کلی این عادت بر سلامت دهان و دندان بدانیم.
تاثیر سیگار بر سلامت دهان افراد
فراتر از تاثیر سیگار بر ایمپلنت، این عادت نامطلوب می‌تواند تاثیر چشمگیری بر سلامت کلی و سلامت دهان و دندان افراد داشته باشد. 4.83 میلیون نفر در سراسر جهان در سال 2000 در نتیجه اعتیاد به نیکوتین جان خود را از دست دادند. این عدد برای توضیح مضرات ناشی از تنباکو کافی است. نیکوتین موجود در تنباکو سیگار ضربان قلب، فشارخون و تعداد تنفس را افزایش می‌دهد و باعث می‌شود مصرف‌کننده احساس هوشیاری بیشتری کند. متأسفانه، این اثرات پس از 20 دقیقه یا بیشتر از بین می‌روند، اما عوارض آنها بر سلامتی باقی می‌ماند.
ارتباط بین سیگارکشیدن و بیماری عروق کرونر قلب، سکته مغزی، تصلب شرایین، بیماری مزمن انسدادی ریه، پنومونی، وزن‌کم هنگام تولد و سرطان‌های مختلف ثابت شده است. زنان بارداری که سیگار می‌کشند، خطر مرده‌زایی بیشتری دارند.
تا آنجا که به سلامت دهان مربوط می‌شود، سیگار خطر ابتلا به بیماری پریودنتال، ضایعات پیش سرطانی و سرطانی دهان، پوسیدگی ریشه و پری ایمپلنتیت را افزایش می‌دهد. همچنین باعث اختلال در چشایی، لکه‌دار‌شدن دندان‌ها و همچنین تأخیر در بهبود زخم پس از کشیدن دندان، جراحی لثه و سایر جراحی‌های مرتبط با حفره دهان می‌شود. سیگار تولید سیتوکین‌های پیش‌التهابی مانند اینترلوکین-1 را افزایش داده که به افزایش آسیب بافتی و تحلیل استخوان آلوئولی کمک می‌کند. نیکوتین ممکن است بر سنتز پروتئین سلولی تأثیر داشته باشد و توانایی چسبندگی فیبروبلاست لثه را مختل کند، بنابراین در بهبود زخم و تشدید بیماری پریودنتال موثر است.
مکانیسم دقیقی که سیگارکشیدن به وسیله آن بهبود زخم را به‌خطر می اندازد ناشناخته است. مکانیسم‌های مختلف فرض‌شده شامل سمیت سلولی ناشی از نیکوتین، مونوکسیدکربن و سیانید هیدروژن است که سلول‌هایی زخم را تحت تاثیر قرار داده و بهبود آنها را به تاخیر می‌اندازند.
علاوه بر این، انقباض عروق و کاهش خون‌رسانی بافتی به‌دلیل آزادسازی کاتکول‌آمین، افزایش چسبندگی پلاکت‌ها و ویسکوزیته خون دلایل دیگری هستند که منجر به افزایش خطر انسداد عروق ریز، افزایش سطوح فیبرینوژن، کربوکسی هموگلوبین و سایر مشکلاتی می‌شوند که بهبود زخم را به تاخیر می‌اندازند.
تنباکو بر نتیجه همه پروسه‌های درمانی که در حفره دهان انجام می‌شوند تأثیر می‌گذارد، از یک کشیدن ساده دندان گرفته تا کاشن دندان. دوزهای بالای نیکوتین می‌تواند ساخته شده استخوان جدید را تحت تاثیر قرار داده و در نهایت سبب لق شدن ایمپلنت و از دست رفتن آن شوند.
انواع تاثیر سیگار بر ایمپلنت:
تاثیر بر حفره دهان، لثه و بافتی که ایمپلنت را در برمی‌گیرد (پریودنتیوم)
همان‌طور که ذکر شد، در میان افراد سیگاری، افزایش تجمع پلاک در حفره دهان، بروز بیشتر مشکلات لثه و بافتی که دندان را دربرمی‌گیرد (پریودنتیوم) و تحلیل برآمدگی آلوئولی در حفره دهان بیشتر از سایرین مشاهده شده است. این احتمال وجود دارد که سیگار با تغییر پاسخ ایمنی بدن به ایمپلنت یا با آسیب مستقیم به سلول‌های بافت‌هایی که ایمپلنت را در برمی‌گیرند، سبب از بین رفتن دندان کاشته شده شود.
مطالعات نشان می‌دهند که افراد سیگاری با احتمال بالاتری نسبت به افراد دیگر ایمپلنت‌های کاشته شده را از دست می‌دهند. تحلیل استخوان اطراف ایمپلنت در سال اول پس از کاشت، که به آن «از دست دادن حاشیه‌ای استخوان یا MBL» می‌گویند در افراد سیگاری که بهداشت دهان ضعیفی دارند سه برابر بیشتر از افراد غیر سیگاری است که خود می‌تواند از دست رفتن دندان کاشته شده را در بلندمدت تحت تاثیر قرار دهد.
احتمال خونریزی در حفره دهان به‌طور قابل در این افراد بیشتر است، عمق حفره تشکیل شده در اطراف ایمپلنت دندان هم بیشتر است و مشاهده شده است که اطراف ایمپلنت دندان افراد سیگاری بیشتر از افراد عادی دچار تورم می‌شود.
به‌طور کلی می‌توان گفت بروز عوارض مرتبط با کاشت دندان در افرادی که سیگار می‌کشند به‌طور قابل توجهی بیشتر از افراد عادی است. هر چه تعداد سیگار مصرف‌شده در روز بیشتر باشد و فرد مدت طولانی‌تری عادت سیگارکشیدن را دنبال کند، این مشکلات بیشتر می‌شوند.
افراد غیرسیگاری نسبت به افراد سیگاری، درصد موفقیت بیشتری در ایمپلت دارند. به عبارت دیگر درصد موفقیت ایمپلنت در افراد غیر سیگاری 97.1% است، درحالی‌که این موفقیت در افراد سیگاری به 87.8% کاهش می‌یابد.
التیام زخم
تاثیر نامطلوب سیگارکشیدن بر بهبود زخم سال‌ها است که در مطالعات مختلف بررسی شده است. مشاهده شده که سیگارکشیدن سبب انقباض عروق شریانی و کاهش جریان خون به بافت اطراف ایمپلنت می‌شود که خود می‌تواند سلامت دندان کاشته شده را در بلندمدت و کوتاه‌مدت تحت‌تاثیر قرار دهد.
محصولات جانبی سمی سیگار، مانند نیکوتین، مونوکسیدکربن و سیانید هیدروژن، به‌عنوان عوامل خطر برای اختلال در بهبودی زخم به دنبال ایمپلنت مطرح هستند و بخش مهمی از تاثیر سیگار بر ایمپلنت از طرق آنها اعمال می‌شود.
جراحی‌های مرتبط
گاهی لازم است قبل از انجام ایمپلنت جراحی‌هایی بر روی دندان انجام شود. رایج‌ترین این جراحی‌ها عمل تزریق استخوان و لیفت سینوس هستند.
تزریق استخوان معمولا زمانی انجام می‌شود که بافت استخوانی کافی برای قراردادن ریشه ایمپلنت در استخوان فک وجود نداشته باشد. دلیل آن هم این است که به دنبال از دست دادن دندان، به تدریج بخشی از استخوان لثه که ریشه دندان در آن جای داشته است از بین می‌روند. لذا لازم است برای جای دادن ریشه ایمپلنت جدید این استخوان تقویت شود. در روش تزریق استخوان پزشک مقداری بافت مشابه استخوانی را در استخوان فک تزریق کرده و چند ماه برای جوش خوردن و رشد آن زمان در نظر می‌گیرد. عمل لیفت سینوس معمولا همزمان با تزریق استخوان انجان می‌شود که در آن سینوس به سمت بالا برده شده یا به عبارتی «لیفت» می‌شود تا فضای کافی برای تزریق استخوان ایجاد شده و پس از کاشت دندان، ریشه آن وارد سینوس نشود.
نتایج هر دو جراحی ذکر شده با مصرف سیگار تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد. دندانپزشکان مصرف سیگار را در دو هفته اول پس از لیفت سینوس و تزریق استخوان ممنوع می‌کنند، با این حال سیگارکشیدن پس از این مدت هم می‌تواند بر موفقیت‌آمیز‌بودن عمل جراحی تاثیر منفی بگذارد.
مطالعات نشان می‌دهند که 23.1٪ افراد غیرسیگاری دچار عارضه‌های بعد از عمل جراحی لیفت سینوس و تزریق استخوان می‌شوند. این در حالی است که این عوارض در افراد سیگاری 50٪ است. این عوارض در یک سوم سیگاری‌ها شدید است و ممکن است به ناموفق‌بودن پیوند استخوان منجر گردد.
استخوان پیوند‌شده نیاز به جوش‌خوردن با بافت اطراف را دارد که خون‌رسانی مناسب، پیش‌نیاز مهم برای آن است. همان‌طور که گفتیم سیگار خون‌رسانی را محدود کرده و از رشد استخوان جدید ممانعت به عمل می‌آورد. مواد سمی داخل آن نیز می‌توانند تاثیر بدی برای بر نتایج عمل داشته باشند.
افراد سیگاری چطور می‌توانند از ایمپلنت دندانی خود مراقبت کنند؟
توصیه می‌شوند که برای حفظ و نگهداری ایمپلنت‌های دندانی و همچنین مراقبت از سلامت خود سیگار را کنار بگذارید. با این حال اگر می‌خواهید پس از بهبود به سیگارکشیدن ادامه دهید، باید نسبت به غیرسیگاری‌هایی که ایمپلنت دریافت کرده‌اند، به روتین بهداشت دهان خود توجه بیشتری داشته باشید.
درست مانند دندان‌های واقعی، ایمپلنت‌ها نیز تحت تاثیر پلاک و تارتار قرار می‌گیرند که می‌توانند باعث ایجاد پری‌ایمپلنتیت (peri-implantitis) شوند که یک بیماری عفونی خاص است که باعث ایجاد یک فرآیند التهابی در بافت‌های نرم و از دست‌دادن استخوان در اطراف دندان کاشته شده می‌شود.
پلاک لایه چسبنده و بی‌رنگی از باکتری است که روی دندان‌ها تشکیل می‌شود. در این حالت دندان‌ها موقع لمس با زبان احساس ناخوشایندی را ایجاد می‌کنند که زمانی که مسواک می‌زنید برطرف می‌شود.
تارتار هم رسوب سخت و کلسیفیه‌ای است که دندان‌ها و لثه‌ها را می‌پوشاند. اگر پلاک به‌طور منظم با استفاده از مسواک‌زدن و نخ‌دندان کشیدن برطرف نشود، ظرف 24 تا 72 ساعت سفت می‌شود و تبدیل به جرم یا تارتار می‌گردد. 68 درصد از بزرگسالان تارتار دندانی دارند.
تشکیل جرم و تارتار در سیگاری‌ها نسبت به سایر افراد اهمیت بیشتری دارد. از آنجا که آنها عوامل خطر بیشتری برای عفونت لثه و از دست دادن دندان کاشته شده دارند، باید سایر عوامل خطر را تا حد امکان برطرف کنند.
به‌طور کلی افراد سیگاری باید اقدامات زیر را انجام دهند تا بتوانند با تمیزکردن جرم و تارتار از ایمپلنت‌های دندانی خود محافظت کنند:
مسواک زدن درست
لازم است سیگاری‌ها حداقل دوبار در روز به شیوه صحیح مسواک بزنند. اگر به‌درستی نمی‌دانید چطور مسواک بزنید لازم است از یک تکنسین مراقبت از دهان و دندان و یا دندانپزشک خود کمک بخواهید. همچنین آموز‌ش‌های درست مسواک‌زدن را می‌توانید در اینترنت پیدا کنید. چیزی که مهم است این است که از بالا به پایین دندان‌ها را بشویید و سعی کنید تمام بخش‌های دندان را پوشش دهید. استفاده از یک مسواک خوب می‌تواند در این زمینه به شما کمک کند. مسواک‌های اورال‌بی با سر چرخشی و استداندارد می‌توانند به‌تمیز‌کردن موثر دندان‌ها کمک زیادی کند.
استفاده منظم از نخ دندان
علاوه بر این‌که پس از مسواک‌زدن نخ‌دندان می‌کشید، لازم است در مواقع دیگر که چیزی می‌خورید نیز از نخ‌دندان استفاده کنید. نباید بگذارید مواد غذایی در فاصله یک مسواک تا مسواک بعدی در لابلای دندان‌ها و حفرات ایمپلنت شما باقی بماند. بلافاصله پس از مصرف مواد غذایی، به خوبی نخ دندان بکشید و این کار را در اطراف ایمپلنت با دقت بیشتری انجام دهید.
خمیردندان مناسب
استفاده از خمیردندان مخصوص افراد سیگاری را در نظر بگیرید. خمیردندان‌هایی وجود دارند که لکه‌های نیکوتین و تنباکو را از روی دندان پاک می‌کنند تا دندان‌ها سفید و تمیز شوند. انواع خمیردندان حاوی فلوراید نیز وجود دارد که از لثه محافظت می‌کند. می‌توانید برای انتخاب بهترین خمیردندان مناسب افراد سیگاری از دندانپزشک خود کمک بخواهید.
اجتناب از غذاها و نوشیدنی‌های لک‌زا
مصرف غذاها و نوشیدنی‌های بسیار اسیدی را کاهش دهید. به‌عنوان مثال، قهوه می‌تواند دندان‌های شما را لکه‌دار کند و به مینای دندان حمله کند. کمتر قهوه و غذاهای اسیدی بخورید و پس از مصرف آنها دهان خود را به خوبی آبکشی کنید.
تمیزکردن زبان
زبان شما محل بالقوه‌ای برای رشد باکتری‌ها است که در نتیجه آن بوی بد دهان ایجاد شده و حس چشایی ضعیف می‌شود. این باکتری‌ها می‌توانند سلامت دهان شما را تحت تاثیر قرار داده و احتمال از دست‌دادن ایمپنت دندانی را زیاد کنند. هنگام مسواک زدن، زبان خود را هم مسواک کنید. برخی از مسواک‌ها دارای قسمت خاصی برای تمیزکردن پرزهای زبان هستند.
استفاده از دهانشویه
طبق مطالعات، کشیدن سیگار باعث رشد باکتری‌ها می‌شود. برای کمک به مقابله با این موضوع، با دهانشویه آنتی‌باکتریال دهان خود را شستشو دهید. قبل از تف‌کردن، دهانشویه را در دهان بچرخانید و نگهدارید. برای اطلاع از شیوه صحیح مصرف دهانشویه و خریدن نوعی از آن که مناسب شما است از دندانپزشک خود که کار ایمپلنت دندان شما را انجام داده کمک بخواهید.
ویزیت منظم
هر شش ماه یکبار به مطب دندانپزشک مراجعه کنید تا وضعیت دهان و دندان شما بررسی شود. دنداپزشک علاوه بر بررسی وضعیت سایر دندان‌ها، دندان کاشته شده شما را معاینه کرده و در صورت لزوم از آن عکسبرداری می‌کند تا مطمئن شود که همه چیز درست است.
سخن آخر
سیگارکشیدن علاوه بر این‌که تاثیر زیادی بر سلامت عمومی و بهداشت دهان و دندان دارد، می‌تواند به روش‌های مختلفی ایمپلنت دندانی را تحت تاثیر قرار دهد. اگرچه مصرف سیگار تا دو هفته بعد از کاشت دندان ممنوع است، سیگارکشیدن قبل از ایمپلنت و پس از آن می‌تواند سبب تاخیر در بهبود زخم، افزایش احتمال عفونت، جلوگیری ار رشد مناسب استخوان در اطراف ایمپلنت، عوارض جانبی و از دست‌دادن دندانِ کاشته شده شود. افراد سیگاری باید نسبت به سایر افراد دریافت‌کننده کاشت دندان، بهداشت دهان و دندان خود را بیشتر رعایت کنند.
