علامت‌های به عصب رسیدن دندان
دندان‌ها از عاج ساخته شده‌اند که توسط مینا دندان پوشیده شده است. با وجود اینکه مینا دندان یک بافت سخت و محکم است، اما احتمال آسیب به آن وجود دارد. در این شرایط، باکتری‌های دهان قدرت نفوذ به بافت حساس مرکزی دندان یعنی پالپ را پیدا می‌کنند. این بافت همبند که سرشار از اعصاب و عروق خونی است، اگر آلوده و عفونی شود یا در معرض دید قرار بگیرد، زمینه به عصب رسیدن دندان فراهم می‌شود.
منظور از به عصب رسیدن دندان، آسیب به اعصاب داخل دندان است که منجر به تحریک و التهاب آنها می‌شود. معمولا این مشکل در قالب دندان‌درد خود را نشان می‌دهد و می‌تواند به طور قابل توجهی بر زندگی روزمره افراد تأثیر بگذارد. چراکه خوردن، صحبت کردن و حتی خواب راحت را مختل می‌کند. به‌همین‌دلیل، آگاهی از علل، علائم و گزینه‌های درمانی آن بسیار مهم است. در ادامه به جزئیات هرکدام اشاره خواهیم کرد.
علل به عصب رسیدن دندان
دندان‌درد مشکلی است که می‌تواند تقریبا همه را غافلگیر کند و حتی سخت‌ترین افراد را نیز به زانو درآورد. یکی از علل اصلی آن به عصب رسیدن دندان است که می‌تواند به دلایل زیر بروز کند.
خرابی و پوسیدگی دندان
شایع‌ترین علت به عصب رسیدن دندان، پوسیدگی دندان است. زمانی‌که باکتری‌های موجود در دهان قندها را تجزیه می‌کنند، یک نوع اسید تولید می‌شود که به مینای دندان آسیب می‌زند و سوراخ‌هایی در دندان ایجاد می‌کند. این مسئله به‌مرور زمان باعث خرابی و پوسیدگی دندان می‌شود. پوسیدگی می‌تواند پیشرفت کند و به عصب دندان برسد و باعث بروز درد قابل توجهی شود.
عفونت دندان
هنگامی‌که پوسیدگی به عمق دندان گسترش می‌یابد، می‌تواند پالپ را که حاوی رگ‌های خونی و اعصاب است را آلوده کند. این عفونت ممکن است منجر به آبسه و تورم دردناک در ریشه دندان شود که باعث تحریک اعصاب و درد شدید دندان می‌شود.
ضربه به دندان
صدمات وارده به دهان می‌توانند باعث ایجاد ترک‌خوردگی، شکستگی یا بریدگی در دندان‌ها شوند و اعصاب حساس آنها را در معرض دید قرار دهند. این مسئله ممکن است منجر به بروز دندان‌درد شدید و مداوم شود.
بیماری لثه
بیماری پریودنتال که با التهاب و عفونت بافت‌های لثه مشخص می‌شود، می‌تواند باعث تحلیل لثه شود و ریشه دندان را در معرض دید قرار دهد. این مسئله می‌تواند منجر به حساسیت اعصاب دندان و بروز درد شود.
انجام برخی از روش‌های دندانپزشکی
گاهی اوقات، روش‌های دندانپزشکی مانند پرکردن دندان، روکش دندان یا روت‌کانال (درمان کانال ریشه) می‌توانند عصب دندان را به طور موقت تحریک کرده و باعث بروز دندان‌درد موقتی شوند.
دندان‌قروچه
دندان‌قروچه یا ساییدن دندان‌ها روی یکدیگر، می‌تواند فشار بیش‌ازحد وارد کند و منجر به تحریک عصبی دندان و بروز درد شود.
فرسایش دندان
عواملی مانند مسواک زدن تهاجمی، استفاده مستمر از روش‌های سفید کردن دندان به‌خصوص خمیردندان‌های ساینده، مصرف مداوم غذاها و نوشیدنی‌های اسیدی و همچنین ابتلا به بیماری‌هایی مانند رفلاکس اسید معده به مری (GERD)، می‌توانند منجر به از بین رفتن تدریجی مینای دندان و فرسایش آن شوند.
با کاهش ضخامت لایه محافظ دندان، عصب دندان بیشتر در معرض محرک‌های خارجی قرار می‌گیرد و آسیب‌پذیرتر می‌شود. در نتیجه مدام حساسیت و درد ایجاد می‌شود.
سندرم دندان ترک‌خورده
در برخی موارد، ممکن است روی دندان ترک‌های ریزی ایجاد شود که به‌راحتی قابل مشاهده نیستند. این ترک‌ها می‌توانند باعث بروز درد شدید هنگام گاز گرفتن یا جویدن شوند، زیرا اعصاب دندان را تحریک می‌کنند. درد ممکن است به‌صورت خود‌به‌خود از بین رفته و دوباره عود کند.
عفونت سینوس‌ها
به عصب رسیدن دندان می‌تواند ناشی از عفونت سینوس‌ها باشد. زیرا دندان‌های عقبی فک بالا دارای ریشه‌های نزدیک به سینوس‌ها هستند و زمانی‌که سینوزیت رخ می‌دهد، ممکن است به این ریشه‌ها فشار وارد شود و حتی با وجود سالم بودن خود دندان‌ها باعث بروز درد شود.
دندان عقل نهفته
دندان‌های عقل گاهی اوقات به‌درستی رویش پیدا نمی‌کنند. ممکن است نهفته شوند، به این معنی که به طور کامل از لثه بیرون نمی‌آیند. دندان عقل نهفته ممکن است به دندان‌های مجاور خود فشار وارد کند و باعث تحریک اعصاب و بروز درد و ناراحتی شود.
شرایط سیستمیک
برخی از بیماری‌های سیستمیک بدن مانند دیابت یا اختلالات خودایمنی می‌توانند بر سلامت دندان تأثیر بگذارند و خطر به عصب رسیدن دندان را افزایش دهند. زیرا باعث گردش خون ضعیف و تاخیر در روند بهبودی می‌شوند.
پس اگر دندان‌درد دارید، منتظر نمانید و به سرعت به دندانپزشک خود مراجعه کنید. زیرا هر چه بیشتر صبر کنید، مشکل به عصب رسیدن دندان شدیدتر می‌شود.
نحوه تشخیص به عصب رسیدن دندان
شناسایی علائم مشکل به عصب رسیدن دندان و علت آن برای انتخاب روش درمانی مناسب، بسیار مهم است. معمولا علائم زیر می‌توانند نشان‌دهنده به عصب رسیدن دندان باشند.
دندان‌درد مداوم
از نظر دندانپزشکان، بروز دندان‌درد ضربان‌دار و مداوم که به‌راحتی فروکش نمی‌کند، نشان‌دهنده درگیری اعصاب دندان است. معمولا این درد در اثر انجام فعالیت‌های خاصی مانند خوردن، نوشیدن یا حتی تنفس هوای سرد بروز می‌کند. گاهی نیز در شب بدتر می‌شود و خواب را مختل می‌کند.
دندان‌درد شدید و گاهی غیرقابل تحمل
اگرچه شدت دندان‌درد می‌تواند از خفیف تا شدید باشد. اما درد شدید ممکن است نشان‌دهنده یک مشکل عصبی حاد در ریشه دندان باشد.
انتشار دندان‌درد به نواحی دیگر
به عصب رسیدن دندان گاهی اوقات می‌تواند باعث بروز درد در فک، گوش یا سر نیز شود.
احساس درد هنگام جویدن غذا
احساس ناراحتی یا درد هنگام جویدن یا گاز گرفتن غذا ممکن است نشان‌دهنده تحریک عصبی باشد.
حساسیت بیش‌ازحد دندان‌ها به تغییر دما
حساسیت شدید دندان‌ها به غذاها و نوشیدنی‌های سرد یا گرم، می‌تواند نشان‌دهنده آسیب به اعصاب آنها باشد.
افزایش حساسیت به لمس
اگر فشار دادن یا ضربه زدن ملایم به دندان آسیب‌دیده باعث بروز درد شود، اغلب نشان‌دهنده به عصب رسیدن دندان است.
تورم و خروج ترشحات چرکی از لثه
تورم در اطراف دندان آسیب‌دیده، همراه با وجود چرک یا طعم بد در دهان، می‌تواند نشان‌دهنده عفونت دندانی باشد که عصب آن درگیر شده است.
تحلیل بافت لثه
اگر لثه‌ها تحلیل رفته و عقب‌نشینی کرده باشند و ریشه دندان را در معرض دید قرار دهند، اعصاب دندان در برابر محرک‌های خارجی به‌راحتی تحریک و زمینه بروز درد فراهم می‌شود.
تغییر رنگ دندان
تغییر رنگ دندان، به‌خصوص به رنگ خاکستری یا قهوه‌ای، ممکن است نشان‌دهنده آسیب عصبی و به عصب رسیدن دندان باشد.
بی‌تاثیر بودن داروهای ضددرد
اگر مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن دندان‌درد را تسکین ندهند، ممکن است یک مشکل اساسی در عصب دندان وجود داشته باشد.
درصورتی‌که به عصب رسیدن دندان و درد ناشی از آن، به طور قابل توجهی بر زندگی روزمره شما تأثیر گذاشته است یا باعث اضطراب یا پریشانی شما شده است، لازم است که به‌دنبال ارزیابی و درمان فوری باشید.
راهکارهایی برای درمان به عصب رسیدن دندان
اصولا دندانپزشکان گزینه‌های درمانی مختلفی برای کاهش درد غیرقابل تحمل دندان و رفع مشکلات اساسی مانند آسیب عصبی دارند. دو روش رایج، پرکردن دندان و روت‌کانال هستند که در ادامه به جزئیات هرکدام اشاره خواهیم کرد.
پرکردن دندان
پرکردن یکی از روش‌های معمول ترمیم دندان است. برای انجام آن، ابتدا ناحیه اطراف دندان بی‌حس می‌شود. سپس قسمت پوسیده دندان برداشته می‌شود. در نهایت از ماده پرکننده برای پرکردن ناحیه آسیب‌دیده استفاده می‌شود. این کار از تشدید اعصاب اطراف دندان توسط محرک‌های خارجی جلوگیری می‌کند.
روت‌کانال
منظور از روت‌کانال یا درمان کانال ریشه، همان عصب‌کشی است. معمولا زمانی انجام می‌شود که پوسیدگی یا آسیب‌دیدگی دندان خیلی شدید باشد و به عصب دندان برسد. در طی این روش، پالپ دندان آسیب‌دیده به طور کامل برداشته می‌شود و سپس ناحیه خالی‌شده تمیز، ضدعفونی و با مواد خاصی مهروموم می‌شود تا از عفونت بیشتر جلوگیری شود.
در واقع با انجام آن، اعصاب حساس‌شده دندان تخلیه می‌شوند تا دیگر باعث بروز درد نشوند. می‌توانید بعد از عصب‌کشی، بدون احساس درد به استفاده از دندان خود ادامه دهید. از سایر روش‌های موثر برای درمان مشکل به عصب رسیدن دندان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
روکش دندان
بعد از پرکردن دندان یا روت‌کانال، ممکن است یک روکش مصنوعی روی دندان درمان‌شده قرار داده شود تا محافظت بیشتری از آن شود.
سیلانت دندان
سیلانت دندان پوشش نازکی هستند که به‌عنوان لایه محافظ عمل می‌کند و به طور خاص روی سطوح بالایی دندان‌های آسیاب اعمال می‌شود. چراکه هدف اصلی محافظت از اعصاب دندان در برابر حفره‌های ایجادشده در شیارها است.
درمان بیماری لثه
اگر بیماری لثه علت درد عصبی دندان باشد، دندانپزشک درمان مناسب مانند تجویز آنتی‌بیوتیک یا تخلیه آبسه را برای رفع التهاب و عفونت لثه انجام می‌دهد.
تمیز کردن حرفه‌ای دندان
اگرچه مسواک زدن و نخ‌دندان کشیدن نقش مهمی در حفظ سلامت دهان و دندان‌ها دارند. اما لازم است هر 6 ماه یکبار نیز به دندانپزشک مراجعه کنید تا با تمیز کردن‌های حرفه‌ای به حذف پلاک، جرم و لکه‌های سطحی از روی دندان‌ها برای جلوگیری از پوسیدگی دندان، تسکین درد عصبی و بیماری لثه کمک شود.
باندینگ دندان
باندینگ دندان یک عمل زیبایی است که برای ترمیم دندان‌های شکسته، ترک‌خورده یا تغییر رنگ‌‌داده استفاده می‌شود. در این روش، یک رزین کامپوزیت همرنگ دندان بر روی سطح دندان اعمال می‌شود، سپس شکل می‌گیرد و صیقل داده می‌شود. مشخص شده است که باندینگ دندان می‌تواند اعصاب دندان که در معرض دید هستند را از عوامل تحریک‌کننده محافظت کند و در نتیجه حساسیت و درد را کاهش دهد.
ونیر دندان
ونیر پوسته نازکی است که در لابراتوآر ساخته می‌شود و با چسبیدن روی هر دندان می‌تواند مشکلاتی مانند تغییر رنگ، ناهماهنگی و فاصله زیاد بین دندان‌ها را برطرف کند. همچنین می‌تواند با پوشاندن و محافظت از سطح دندان، به کاهش حساسیت و درد ناشی از به عصب رسیدن دندان کمک کند.
کشیدن دندان
در شرایطی‌که عصب دندان به شدت آسیب‌دیده است و نمی‌توان آن را نجات داد، کشیدن دندان ممکن است تنها گزینه باشد. پس از کشیدن دندان، معمولا دندانپزشک در مورد روش‌هایی برای جایگزین کردن آن مانند ایمپلنت یا بریج دندان صحبت می‌کند.
ایمپلنت دندان
ایمپلنت دندان یک درمان طولانی‌مدت برای جایگزینی موثر دندان‌های ازدست‌رفته است. شامل قرار دادن یک پایه تیتانیومی در استخوان فک است که به‌عنوان ریشه دندان مصنوعی عمل می‌کند. در نهایت نیز یک تاج دندان روی آن قرار می‌گیرد.
در واقع این روش می‌تواند با ارائه یک جایگزین پایدار و کاربردی برای دندان آسیب‌دیده، به درمان درد عصبی دندان کمک کند.
مرکز ایمپلنت دکتر مرتضی قادری یکی از بهترین مراکز ایمپلنت در شهر تهران می باشد که با خیال راحت می توانید دندانهایتان را ایمپلنت کنید.
بریج دندان
معمولا بریج دندان برای جایگزینی یک یا چند دندان ازدست‌رفته انجام می‌شود. این روش شامل استفاده از یک یا چند دندان مصنوعی است که به طور ایمن به روکش‌های دندان چسبانده‌شده به دندان‌های طبیعی مجاور متصل می‌شود.
درمان‌های خانگی به عصب رسیدن دندان
اگرچه مراجعه به دندانپزشک ضروری است، اما برخی از درمان‌های خانگی می‌توانند به طور موقت درد خفیف شما را تسکین دهند. مواردی چون:
- شستشو دهان با آب نمک. غرغره کردن با آب نمک گرم می‌تواند به کاهش التهاب و تسکین ناحیه آسیب‌دیده کمک کند.
- استفاده از کمپرس سرد. قرار دادن کمپرس سرد روی گونه نزدیک دندان آسیب‌دیده می‌تواند به بی‌حس شدن و کاهش تورم کمک کند.
- مصرف مسکن‌های بدون نسخه. درد و التهاب دندان را می‌توان با کمک داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن تسکین داد.
- استفاده از روغن میخک. روغن میخک یک بی‌حس‌کننده طبیعی است و می‌تواند به‌صورت موضعی روی دندان استفاده شود.
- اجتناب از خوردن غذاهای محرک. پرهیز از غذاها و نوشیدنی‌های بسیار گرم یا سرد می‌تواند از تحریک بیشتر عصب حساس دندان جلوگیری کند.
- استفاده از سیر. سیر دارای خواص ضدباکتریایی است که می‌تواند به مبارزه با عفونت‌ها و کاهش درد کمک کند. یک حبه سیر را له کنید و قبل از استفاده از آن روی دندان آسیب‌دیده، آن را با مقداری نمک مخلوط کنید.
- استفاده از چای نعناع. چای نعناع خاصیت بی‌حس‌کنندگی دارد و می‌تواند به تسکین درد به عصب رسیدن دندان کمک کند. یک فنجان چای نعناع دم کنید، اجازه دهید تا خنک شود و سپس چند ثانیه آن را در دهان غرغره کنید.
- شستشو با پراکسید هیدروژن. پراکسید هیدروژن را با آب رقیق کرده و به‌عنوان دهانشویه استفاده کنید. این کار می‌تواند به کاهش رشد باکتری و التهاب دهان کمک کند.
- استفاده از ریشه زنجبیل. زنجبیل دارای خواص ضدالتهابی است که می‌تواند به کاهش دندان‌درد کمک کند. یک تکه کوچک از ریشه زنجبیل تازه را ببرید و آن را در کنار دندان آسیب‌دیده بجوید.
سخن آخر
بنابراین، به عصب رسیدن دندان دلایل مختلفی دارد و با علائم متفاوتی نیز خود را نشان می‌دهد. مطمئنا مشورت با یک دندانپزشک متخصص و باتجربه می‌توان کمک زیادی به شما برای شناسایی سریع و رفع این مشکل کند.
