عوارض کشیدن دندان چیست؟
مانند هر روش جراحی، کشیدن دندان نیز با عوارض جانبی همراه است. برای اکثر بیماران می‌توان مقداری درد، خونریزی، تورم و کبودی را انتظار داشت که با گذشت زمان از بین می‌روند. مصرف داروهای ضدالتهاب و ضددرد نیز می‌تواند به مدیریت این علائم کمک کند.
اگر این عوارض موقت از بین نرفتند یا بدتر شدند، لازم است به دندانپزشک مراجعه کنید. زیرا خطر بروز عوارض خطرناک‌تر مانند عفونت، حفره خشک دندان، استئومیلیت، استئونکروز فک و غیره وجود دارد. در ادامه به جزئیات بیشتری از انواع عوارض کشیدن دندان اشاره خواهیم کرد.
کشیدن دندان چیست؟
اگر دندانپزشک نتواند از طریق درمان ریشه یا سایر درمان‌های دندانپزشکی دندان مورد نظر را نجات دهد، برای کشیدن دندان اقدام می‌کند. منظور از کشیدن دندان، برداشتن یک یا چند دندان از حفره دندان است.
پوسیدگی شدید دندان، عفونت و شلوغی دندان‌ها، همگی لزوما نیاز به کشیدن دندان دارند. افرادی‌که از بریس استفاده می‌کنند ممکن است نیاز به برداشتن یک یا دو دندان داشته باشند تا فضا برای جابه‌جایی باقی دندان‌ها باز شود. افرادی‌که تحت شیمی‌درمانی قرار می‌گیرند یا در شرف پیوند عضو هستند، ممکن است برای حفظ سلامت دهان و دندان نیاز به برداشتن دندان‌های آسیب‌دیده داشته باشند.
برخی افراد فضای کافی برای رشد دندان عقل ندارند و ممکن است درد ناشی از دندان عقل نهفته را تجربه کنند. در این شرایط، دندانپزشک به کمک یک جراحی جزئی سعی می‌کند دندان عقل را تخلیه کند.
معمولا برای کشیدن دندان، از بی‌حسی موضعی با بیهوشی عمومی استفاده می‌شود. این کار از احساس درد در حین عمل جلوگیری می‌کند. با این وجود، ممکن است در حین کشیدن دندان صدای ساییدن و ترک‌خوردن استخوان یا دندان را بشنوید. برخی افراد این تجربه را ناراحت‌کننده می‌دانند.
هنگامی‌که دندان تخلیه شد، معمولا لخته خون ایجاد می‌شود. دندانپزشک یک گاز استریل را داخل حفره قرار می‌دهد و به شما توصیه می‌کند که آن را گاز بگیرید تا خونریزی متوقف شود. گاهی برای بستن خط لثه چند بخیه زده می‌شود که معمولا خود‌به‌خود حل می‌شوند.
رایج‌ترین عوارض کشیدن دندان
توصیه می‌کنیم از قبل با عوارض کشیدن دندان آشنا شوید تا بتوانید از بروز آن‌ها پیشگیری کنید. بی‌حس‌کننده‌ای که استفاده می‌شود می‌تواند با خطراتی مانند آسیب به دهان، حالت تهوع و سرگیجه همراه باشد. همچنین به‌ندرت خطر مرگ با بیهوشی عمومی وجود دارد. پس بهتر است از قبل در این زمینه با دندانپزشک خود صحبت کنید. از سایر عوارض کشیدن دندان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
خونریزی
پس از جراحی، مقدار مشخصی خونریزی انتظار می‌رود. این مسئله ممکن است ناشی از خونریزی بافت نرم یا استخوان باشد که در اثر آسیب به عروق خونی (شریانی، وریدی یا مویرگی) ایجاد می‌شود. معمولا با اعمال فشار روی محل جراحی، خونریزی را می‌توان متوقف کرد.
اگر این مورد از عوارض کشیدن دندان بیش از چند ساعت ادامه یابد، باید به دندانپزشک اطلاع دهید. ممکن است دندانپزشک نیاز داشته باشد که ناحیه مور نظر را تمیز کند و با بخیه آن را ببندد. افرادی‌که به طور منظم از یک داروی ضدانعقاد مانند وارفارین یا آسپرین استفاده می‌کنند. باید از یک هفته قبل آن را به طور موقت قطع کنند. زیرا این داروها تمایل به خونریزی را افزایش می‌دهند.
تورم و درد
تورم و درد، جز معمول‌ترین عوارض کشیدن دندان و یک پاسخ طبیعی بدن به هرگونه ضربه و آسیب هستند. برداشتن دندان عقل نهفته یا کشیدن چندین دندان ممکن است باعث تورم قابل توجهی شود. بیمار ممکن است تا 24 ساعت تورم را در اطراف دهان، گونه‌ها، چشم‌ها و کناره‌های صورت تجربه کند. اگر تورم یا التهاب با درد شدید ادامه پیدا کرد، ممکن است تماس با دندانپزشک مفید باشد. زیرا خطر بروز عفونت با علائمی شامل تب بالا و خروج ترشحات زرد یا سفیدرنگ از محل استخراج دندان وجود دارد.
برای کنترل این مورد از عوارض کشیدن دندان، توصیه می‌شود که در 18 ساعت اول یک کیسه یخ روی صورت خود قرار دهید. همچنین داروهای مسکن و ضدالتهاب مانند استامینوفن و ایبوپروفن مصرف کنید.
حفره خشک دندان (استئیت آلوئولار)
حفره خشک دندان که به آن استئوت آلوئولار نیز می‌گویند، یکی از عوارض کشیدن دندان است. اصولا زمانی اتفاق می‌افتد که لخته خون در محل کشیدن دندان تشکیل نشود یا قبل از بهبود ضایعه از جای خود خارج یا حل شود.
در این شرایط، استخوان و اعصاب زیرین در معرض دید قرار می‌گیرند که باعث ایجاد درد شدید در حفره و در امتداد اعصابی می‌شود که تا کنار صورت امتداد می‌یابند. همچنین ممکن است حفره دندان با بقایای غذا مسدود شود و درد را تشدید کند. معمولا درد ناشی از حفره خشک دندان، یک تا سه روز پس از کشیدن دندان شروع می‌شود. سپس به طور ناگهانی بدتر می‌شود و گاهی اوقات با گوش‌درد همراه است.
اگرچه این مورد از عوارض کشیدن دندان، پس از 1 تا 2 هفته به خودی خود بهبود پیدا می‌کند. اما دندانپزشک می‌تواند برای کاهش درد، پانسمان آغشته به ماده بی‌حس‌کننده را در حفره دندان قرار دهد. دندانپزشک هر 1 تا 3 روز یکبار پانسمان را تعویض می‌کند تا زمانی‌که پس از چند ساعت بیرون ماندن گاز استریل، دردی احساس نشود. در صورت نیاز به تسکین درد بیشتر، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن تجویز می‌شوند.
اگر بعد از کشیدن دندان از غذاهای سفت یا نی برای نوشیدن استفاده کنید، خطر بروز حفره خشک دندان افزایش پیدا می‌کند. همچنین، این نمونه از عوارض کشیدن دندان در میان افرادی‌که سیگار می‌کشند بسیار شایع‌تر است. زنان (مخصوصا آنهایی‌که از داروهای ضدبارداری خوراکی استفاده می‌کنند) نیز در خطر بروز این مشکل هستند.
تراز نامناسب دندان‌ها
پس از کشیدن دندان، دندان‌های باقی‌مانده ممکن است حرکت کنند و منجر به نامرتبی شوند. این مسئله می‌تواند باعث آسیب به سایر دندان‌های سالم در دهان شود. به‌همین‌دلیل، لازم است به محض کشیدن دندان‌های دائمی از تکنیک‌های دنداپزشکی مناسب استفاده کرد.
به عنوان مثال، دندان‌های دیگر را می‌توان با بریس ارتودنسی به خوبی هدایت کرد یا دندان برداشته‌شده را می‌توان با ایمپلنت، بریج یا پروتز دندان جایگزین کرد.
استئومیلیت
استئومیلیت یک عفونت استخوان است و معمولا توسط باکتری ایجاد می‌شود. هنگامی‌که به‌عنوان عوارض کشیدن دندان در دهان رخ می‌دهد، علائمی مانند تب بالا و افزایش حساسیت و تورم در ناحیه آسیب‌دیده ایجاد می‌کند. دندانپزشکان برای تشخیص آن از عکسبرداری با اشعه ایکس استفاده می‌کنند. افراد مبتلا به استئومیلیت، برای درمان نیاز به مصرف مداوم آنتی‌بیوتیک دارند.
استئونکروز استخوان فک
افرادی‌که سابقه پرتودرمانی در ناحیه سر و گردن دارند، پس از کشیدن دندان در معرض خطر ابتلا به استئورادیونکروز هستند. این وضعیت به‌دلیل مرگ سلول‌های استخوان زیر دندان کشیده شده، در نتیجه قرار گرفتن در معرض تشعشع و آسیب به رگ‌های خونی که به استخوان خونرسانی می‌کنند ایجاد می‌شود.
این مورد از عوارض کشیدن دندان معمولا باعث درد، لق شدن دندان‌های مجاور و ترشح چرک می‌شود. همچنین ممکن است در افرادی‌که دوزهای بالایی از داروهای بیس‌فسفونات برای بهبود پوکی استخوان دریافت می‌کنند، بروز کند.
روند درمان استئونکروز استخوان فک، شامل تراشیدن بخشی از استخوان آسیب‌دیده، مصرف آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی و استفاده از دهانشویه‌های ضدباکتریایی است.
درمان خانگی عوارض کشیدن دندان
اگر بعد از کشیدن دندان دچار درد مزمن یا سایر عوارض شدید، باید فورا به‌دنبال درمان باشید. خوشبختانه بسیاری از درمان‌های خانگی مانند موارد زیر می‌توانند به کاهش التهاب و حذف باکتری‌های مضر کمک کنند:
- معمولا خونریزی را می‌توان با قرار دادن ممتد یک گاز استریل (به مدت حداقل 1 ساعت) روی حفره دندان متوقف کرد. البته اگر این مشکل ادامه داشت، یک چای کیسه‌ای سرد را به مدت ده تا پانزده دقیقه گاز بگیرید. اسید تانیک موجود در چای کیسه‌ای با انقباض رگ‌های خونی به تشکیل لخته کمک می‌کند. برای جلوگیری از خونریزی بیشتر، آرامش خود را حفظ کنید، صاف بنشینید و از انجام فعالیت‌های شدید خودداری کنید. اگر خونریزی متوقف نشد، برای دریافت دستورالعمل‌های بیشتر با دندانپزشک خود تماس بگیرید.
- برای به حداقل رساندن تورم و التهاب، در 24 ساعت اول پس از کشیدن دندان، کمپرس سرد را روی صورت خود هر بار به مدت پانزده دقیقه بمالید. سپس می‌توانید با استفاده از یک حوله گرم، درد را کنترل کنید. جالب است بدانید که گرما مؤثرترین عامل در تسکین درد ناشی از حفره خشک دندان است. شستشو دهان با آب‌نمک نیز می‌تواند به تخلیه مواد باقی‌مانده بین دندان‌ها کمک کند. همچنین نمک یک ضدعفونی‌کننده طبیعی است و می‌تواند با کاهش التهاب به درمان هرگونه عفونت کمک کند.
- برای تسکین درد شدید، قرص‌های تجویزشده را طبق دستور مصرف کنید. ازآنجایی‌که اغلب داروهای مسکن باعث خواب‌آلودگی می‌شوند، در حین مصرف آن‌ها از رانندگی، کار با ماشین‌آلات و مصرف نوشیدنی‌های الکلی خودداری کنید.
مقاله مرتبط : درمان خانگی کیست دندان
چه زمانی به دندانپزشک مراجعه کنیم؟
پس از از بین رفتن اثرات ماده بی‌حسی، احساس ناراحتی و درد طبیعی است. همچنین ممکن است در 24 ساعت اول پس از کشیدن دندان، منتظر کمی تورم و خونریزی باشید. اگر خونریزی یا درد بیش از 24 پس از کشیدن دندان ادامه داشت، باید با دندانپزشک خود مشورت کنید. همچنین در صورت مشاهده هرگونه نشانه‌ای از عوارض جدی مانند موارد زیر، باید فورا به مطب دندانپزشکی مراجعه کنید:
- تب‌ولرز شدید که می‌تواند نشانه عفونت باشد.
- حالت‌تهوع یا استفراغ
- سرفه کردن
- درد قفسه‌سینه
- شکستگی استخوان فک
- تنگی نفس
- تورم و قرمزی یا خروج چرک مداوم از محل جراحی
- بی‌حسی مداوم
- آسیب به دندان‌های مجاور
بنابراین، اگرچه گاهی کشیدن دندان بهترین راه برای بهبود وضعیت شما است. اما اگر دندانپزشک متخصص دقت عمل کافی به خرج ندهد یا به اصول پس از کشیدن دندان توجه نکنید، خطر بروز عوارض جانبی خفیف تا شدید وجود دارد. عوارض کشیدن دندان را دست کم نگیرید!
