استخوانهای ما دائماً در حال تجدید هستند؛ بافتهای قدیمی را از دست میدهند و بافتهای جدیدی میسازند. اما با افزایش سن، این روند کندتر میشود. به همین دلیل، دندانپزشک شما ممکن است گفته باشد که کاشت دندان برای شما مناسب نیست. اما تحلیل رفتن استخوان فک فقط به کاشت دندان مربوط نمیشود. اگر این مشکل درمان نشود، میتواند منجر به از دست دادن دندانها، بیماری لثه و حتی تغییر شکل صورت شما شود. به همین دلیل، این راهنما را تهیه کردهایم تا همه چیز را در مورد تحلیل رفتن استخوان فک و روشهای پیشگیری از آن به شما آموزش دهیم.
تحلیل رفتن استخوان فک چیست؟
تحلیل استخوان فک یک فرآیند طبیعی در متابولیسم استخوانهای بدن است. این فرآیند به تنظیم سطح کلسیم در بدن کمک میکند و با تجزیه و بازسازی بافت استخوانی، نقش بسیار مهمی در دندانپزشکی ایفا میکند.
برای مثال، درمانهای ارتودنسی مانند بریسها تنها به لطف تحلیل رفتن و استخوانسازی میتوانند دندانها را حرکت داده و در موقعیت جدید قرار دهند. علاوه بر این، رشد استخوان اطراف ایمپلنتهای دندانی، آنها را پایدار و بادوام میکند، درست مانند دندانهای طبیعی. مشکل زمانی ایجاد میشود که تجزیه استخوان سریعتر از بازسازی آن اتفاق میافتد. دلایل مختلفی برای این امر وجود دارد، از جمله بیماریهای خاص یا کمبود کلسیم که باعث میشود بدن در فرآیند بازسازی “صرفه جویی” کند.
از دیگر دلایل رایج میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- از دست دادن دندان
- مصرف توتون جویدنی
- تغذیه نامناسب
- آرتریت روماتوئید یا پوکی استخوان
- از دست دادن یک یا چند دندان
- تحلیل لثه
- عفونت لثه
- پوسیدگی دندان
- عفونت دندان
- عفونت ایمپلنت
- پوکی استخوان
- دندان مصنوعی
- تراز نبودن دندانها
- تومور در صورت
- ضعف سیستم ایمنی
- ژنتیک
- پریودنتیت، یک نوع شدید بیماری لثه
همه این عوامل میتوانند به کاهش تراکم استخوان و افزایش خطر شکستگی منجر شوند.
انواع تحلیل استخوان فک و پیامدهای آن
وقتی دندانی میافتد یا کشیده میشود، استخوان زیر آن کمکم تحلیل رفته و کوچک میشود. این اتفاق میتواند به دلایل مختلفی رخ دهد و انواع مختلفی داشته باشد.
کاهش عمودی استخوان پس از افتادن یا کشیدن دندان
یکی از رایج ترین مدل های تحلیل استخوان فک کاهش ارتفاع عمودی استخوان فک پس از افتادن یا کشیدن دندان است. این نوع از تحلیل استخوان فک به شدت آسیب زا است و در صورت مواجه شدن با آن باید سریعا به فکر درمان باشید، اگر بعد از کشیدن یا افتادن دندانها از ایمپلنت دندان برای درمان بی دندانی استفاده کنید. عارضه کاهش عمودی استخوان فک پس از افتادن یا کشیدن دندانها برای شما ایجاد نخواهد شد.
کاهش جانبی استخوان پس از کشیدن دندان (کاهش پهنا)
وقتی دندان سرجای خودش باشد، استخوان دورش با هر بار جویدن یا گاز زدن تقویت میشود. اما وقتی دندان کشیده میشود، یک فضای بزرگ خالی میماند. این خالی شدن باعث میشود استخوان شروع به جذب شدن کند. در شش ماه اول بعد از کشیدن دندان، ممکن است تا ۶۰ درصد از استخوان اطراف جذب شود. با گذشت زمان، این جذب استخوان ادامه پیدا میکند. میزان تحلیل استخوان برای هر فرد متفاوت است؛ بعضیها استخوانشان سریعتر کوچک میشود. اگر این تحلیل زیاد باشد، ممکن است دیگر نتوان دندان از دست رفته را با ایمپلنت جایگزین کرد.
تحلیل استخوان فک بالا
قسمت پشت فک بالا به سینوسهای ماگزیلاری مربوط میشود که فضای خالی بزرگی درون استخوان هستند. وقتی استخوان این ناحیه تحلیل میرود، سینوسها بزرگتر میشوند. این وضعیت باعث میشود که کاشت ایمپلنت دندان سختتر شود چون استخوان خیلی زود از بین میرود.
تحلیل استخوان فک پایین
وقتی چند دندان بیفتند، استخوان فک پایین کمکم تحلیل میرود. در تصویر زیر، میتوانید ببینید که چگونه استخوان در محل چند دندان از دست رفته کم میشود. با ادامه این تحلیل، عصبها به سمت بالای استخوان فک نزدیکتر میشوند.
تحلیل استخوان فک کل قوس دندان
وقتی دندانها از بین بروند، استخوان آن ناحیه به تدریج جذب میشود. در تصویر بالا، کاهش استخوان در حالتی که تمام دندانهای فک پایین از بین رفتهاند، نشان داده شده است. توجه کنید که چگونه این تحلیل استخوان بعد از مدتی شدیدتر میشود، به طوری که عصبهایی که قبلاً در عمق استخوان فک بودند، حالا بیرون زدهاند.
تحلیل استخوان فک کل صورت
کاهش استخوان در کل صورت زمانی اتفاق میافتد که تحلیل استخوان هم در فک بالا و هم در فک پایین رخ دهد. در تصویر بالا، میتوانید کاهش شدید ارتفاع استخوان در نیمه پایینی صورت و کوتاه شدن صورت را ببینید. تحلیل استخوانی که از صورت حمایت میکند، یکی از عوامل اصلی پیری زودرس در چهره است.
عواقب تحلیل استخوان چیست؟
افراد معمولاً وقتی متوجه کاهش استخوان خود میشوند که به دندانپزشکی ترمیمی نیاز دارند، اما متوجه میشوند که تراکم کافی برای حمایت از یک ایمپلنت ندارند. این یکی از پیامدهای تحلیل استخوان است.
در این صورت، تنها راه برای دریافت دندانهای جایگزین، به جز دندانهای مصنوعی ترمیمی، انجام پیوند استخوان توسط یک جراح دهان است. اما کاهش تراکم استخوان عواقب جدیتری نیز دارد، مانند افتادگی صورت. وقتی این اتفاق میافتد، چانه شما تیزتر میشود، عضلات صورت ضعیف میشوند و به نظر میرسد که دهان شما به عقب رفته و صورت شما پیرتر به نظر میرسد. اگر تحلیل استخوان درمان نشود، میتواند منجر به فرسایش استخوان، شکستگیها و کاهش کلی توده استخوان شود. در بدترین حالت، این وضعیت میتواند به بیماری استخوان منجر شود که باعث درد شدید و مشکلاتی در جویدن یا صحبت کردن برای بیماران میشود.
چگونه تحلیل استخوان تشخیص داده میشود؟
بهترین روش برای تشخیص کاهش استخوان در فک، انجام یک معاینه دندانپزشکی جامع با استفاده از فناوریهای پیشرفته و مدرن است.
دندانپزشک شما میتواند با یک عکس ساده اشعه ایکس، هر گونه تغییر در تراکم و ساختار استخوان شما را بررسی کند.
آزمایش تراکم معدنی استخوان (BMD) میتواند بهطور دقیق سطح از دست رفتن بافت را نشان دهد. این آزمایش از نوع خاصی از اشعه ایکس برای اندازهگیری مقدار استخوان در فک شما استفاده میکند.
اگر تحلیل شدید استخوان مشکوک باشد، دندانپزشک ممکن است یک اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) یا تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) تجویز کند.
بیماریهای استخوان فک
بیماریهای استخوان فک میتوانند به دلایل مختلفی از جمله عفونت، آسیب، بیماریهای سیستمیک و تحلیل طبیعی با افزایش سن رخ دهند. این بیماریها میتوانند بر ظاهر، عملکرد دهان و دندانها و حتی سلامت کلی فرد تأثیر بگذارند.
انواع بیماریهای استخوان فک
تحلیل استخوان فک (آتروفی):
- علل: از دست دادن دندان، بیماریهای لثه، تحلیل لثه، برخی داروها، پوکی استخوان
- علائم: لق شدن دندانها، تغییر شکل صورت، مشکلات جویدن
- درمان: پیوند استخوان، افزایش حجم استخوان، ایمپلنت
عفونت استخوان فک (استئومیلیت):
- علل: عفونت دندان، جراحی دهان، بیماریهای سیستم ایمنی
- علائم: درد، تورم، تب، چرک
- درمان: آنتیبیوتیکها، جراحی برای تخلیه چرک
کیستهای استخوانی:
- علل: ناشناخته، اما ممکن است در اثر عفونت یا ضربه ایجاد شود
- علائم: معمولاً بدون علامت، اما ممکن است باعث درد یا تورم شود
- درمان: برداشتن کیست
تومورهای استخوانی:
- علل: ناشناخته، اما ممکن است به دلیل جهش ژنتیکی یا عوامل محیطی ایجاد شود
- علائم: درد، تورم، بیحسی، تغییر شکل صورت
- درمان: جراحی، شیمیدرمانی، رادیوتراپی
نکروز آواسکولار فک:
- علل: کاهش خونرسانی به استخوان فک، معمولاً در اثر مصرف برخی داروها مانند بیس فسفوناتها
- علائم: درد، تورم، لثههای سیاه
- درمان: داروهای ضدالتهابی، جراحی
روشهای درمان تحلیل استخوان فک
تحلیل استخوان فک، مشکلی است که در صورت عدم درمان به موقع میتواند عوارض جدی مانند مشکلات جویدن، تغییر شکل صورت و کاهش اعتماد به نفس را به دنبال داشته باشد. خوشبختانه با پیشرفت تکنولوژیهای دندانپزشکی، روشهای مختلفی برای درمان تحلیل استخوان فک وجود دارد.
پیوند استخوان (Bone Grafting)
یکی از رایجترین روشهای درمان تحلیل استخوان فک، پیوند استخوان فک است. در این روش، تکهای از استخوان از قسمت دیگری از بدن بیمار (مانند لگن) یا از یک بانک استخوان گرفته شده و به ناحیهای که استخوان آن تحلیل رفته است، پیوند زده میشود. این روش به رشد مجدد استخوان کمک کرده و شرایط را برای کاشت ایمپلنت فراهم میکند.
افزایش حجم استخوان (Bone Augmentation)
این روش شبیه به پیوند استخوان فک است، اما به جای استفاده از تکههای استخوان، از مواد مصنوعی یا ترکیبی از مواد طبیعی و مصنوعی برای افزایش حجم استخوان استفاده میشود. این روش به خصوص زمانی مفید است که مقدار تحلیل استخوان کم باشد.
استفاده از غشاهای استخوانی
غشاهای استخوانی، غشاهایی هستند که از مواد طبیعی یا مصنوعی ساخته شده و بر روی ناحیه پیوند زده شده قرار میگیرند. این غشاها به حفظ سلولهای استخوانی و رشد استخوان جدید کمک میکنند.
لیفت سینوس (Sinus Lift)
در صورتی که تحلیل استخوان در ناحیه فک بالا رخ داده باشد، ممکن است به عمل لیفت سینوس نیاز باشد. در این عمل، غشای سینوس بالا رفته و فضای ایجاد شده با مواد پیوندی پر میشود تا استخوان جدید تشکیل شود.
ایمپلنتهای کوتاه یا ایمپلنتهای زاویهدار
در برخی موارد، میتوان از ایمپلنتهای کوتاه یا ایمپلنتهای زاویهدار استفاده کرد تا نیاز به پیوند استخوان کاهش یابد. این ایمپلنتها به گونهای طراحی شدهاند که در استخوانهای با حجم کم نیز قابل کاشت باشند. برای درمان از این طریق میتوانید به کلینیک ایمپلنت مراجعه کنید.
ایمپلنت زیگوماتیک چیست؟
ایمپلنت زیگوماتیک یک روش درمانی پیشرفته برای جایگزینی دندانهای از دست رفته است که در مواردی به کار میرود که استخوان فک به شدت تحلیل رفته باشد. در این روش، ایمپلنتها به جای کاشت در استخوان فک، در استخوان گونه (زیگوماتیک) قرار میگیرند.
هزینه ایمپلنت برای درمان تحلیل فک
هزینه ایمپلنت برای درمان تحلیل فک به عوامل متعددی از جمله تعداد ایمپلنتهای مورد نیاز، برند ایمپلنت، پیچیدگی درمان، هزینههای جانبی، موقعیت جغرافیایی و تخصص دندانپزشک بستگی دارد. هر چه درمان پیچیدهتر باشد و تعداد ایمپلنتها بیشتر شود، هزینهها نیز افزایش مییابد. عواملی مانند پیوند استخوان یا لیفت سینوس نیز میتوانند بر هزینهها تأثیرگذار باشند.
انتخاب روش درمان
انتخاب روش درمان مناسب برای تحلیل استخوان فک به عوامل مختلفی از جمله میزان تحلیل استخوان، محل تحلیل، سن بیمار و شرایط عمومی بدن بستگی دارد. دندانپزشک با بررسی دقیق شرایط بیمار، بهترین روش درمانی را برای او انتخاب خواهد کرد.
کلام پایانی؛ راهکارهای پیشگیری از تحلیل استخوان فک
تحلیل استخوان فک، مشکلی شایع است که به دلایلی مانند از دست دادن دندان، بیماریهای لثه و افزایش سن رخ میدهد. خوشبختانه، با رعایت برخی نکات و اقدامات پیشگیرانه میتوان از پیشرفت این مشکل جلوگیری کرد. از جمله این اقدامات میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
مراقبت صحیح از دندانها و لثهها
- درمان به موقع پوسیدگی دندان و بیماریهای لثه
- استفاده از نخ دندان و دهانشویه
- مراجعه منظم به دندانپزشک
- استفاده از ایمپلنت دندان، بریج یا پروتزهای دندانی
- تشخیص و درمان زودهنگام بیماریهای لثه مانند ژنژیویت و پریودنتیت
- مصرف غذاهای غنی از کلسیم، ویتامین D و پروتئین
- ترک سیگار
- کاهش مصرف نوشیدنیهای گازدار و اسیدی
پیشگیری از تحلیل استخوان فک، بسیار بهتر از درمان آن است. با رعایت نکات گفته شده و مراجعه منظم به دندانپزشک، میتوانید از سلامت استخوان فک خود محافظت کرده و از عوارض ناشی از تحلیل استخوان جلوگیری کنید.
برای مشاهده نمونه کارهای دکتر قادری صفحه کلینیک ایمپلنت را دنبال کنید. |