تغذیه بعد از جراحی ایمپلنت (بعد ایمپلنت چی بخوریم)
معمولا دندانپزشک بعد از ایمپلنت دندان یک دستورالعمل کامل ارائه می‌دهد تا احتمال موفقیت این روش به حداکثر برسد و از بروز عوارض شدیدتر جلوگیری شود. یکی از فاکتورهای مورد توجه در این زمینه، تغذیه بعد از جراحی ایمپلنت است.
اگرچه ایمپلنت دندان یا کاشت دندان مصنوعی به شما این امکان را می‌دهد که عملا هر غذا و نوشیدنی را که می‌خواهید بخورید، اما پس از اینکه ریشه دندان مصنوعی به طور کامل با استخوان ادغام شد می‌توانید به روال عادی رژیم غذایی خود بر‌گردید.
پس از کاشت ایمپلنت در فک، آن ناحیه باید بهبود یابد. در این دوران ممکن است کمی احساس ناراحتی و درد و تورم کنید. بنابراین سعی کنید در روز اول پس از جراحی ایمپلنت دندان فقط مایعات و غذاهای بسیار نرم مصرف کنید. این مساله به شما کمک می‌کند تا از گاز گرفتن زبان خود به‌دلیل اثرات ماده بی‌حس‌کننده جلوگیری کنید و بافت لثه و استخوان فک بیش از این تحریک نشوند.
بلافاصله پس از جراحی، خوردن اسموتی، ماست، بستنی، پودینگ، سس سیب، پوره سیب زمینی، سوپ شیر و آبگوشت و سایر غذاهای نرم ایرادی ندارد. بعد از گذشت حدود یک هفته می‌توانید به‌سراغ غذاهایی مانند ماکارونی و پنیر، پنکیک، برنج، نان نرم، سبزیجات پخته‌شده، تخم مرغ و پاستا بروید که ممکن است به جویدن بیشتری نیاز داشته باشند. در این مدت از خوردن مواد غذایی سفت و چسبناک اجتناب کنید.
پس از گذشت 2 هفته، ممکن است بتوانید دوباره غذاهای سفت و جویدنی مانند گوشت و سبزیجات خام را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. البته همه چیز به سرعت بهبودی شما بستگی دارد. در ادامه به جزئیات بیشتری از تغذیه بعد از جراحی ایمپلنت اشاره خواهیم کرد.
بهترین روش تغذیه بعد از جراحی ایمپلنت در 24 تا 48 ساعت اول
مطمئنا پس از عمل ایمپلنت دندان، شما نگران خواهید بود که چه زمانی می‌توانید شروع به خوردن وعده‌های غذایی مورد علاقه خود کنید.
اصولا در 24 تا 48 ساعت اول باید فقط مایعات سرد (نه خیلی سرد) مصرف کنید و از خوردن غذاها و نوشیدنی‌های گرم خودداری کنید. اگرچه همیشه داشتن یک رژیم غذایی مغذی و متعادل مهم است، اما در دوران نقاهت بعد از کاشت ایمپلنت دندان این مساله اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. زیرا ویتامین‌ها و مواد معدنی نقش کلیدی در کمک به بهبودی بدن شما پس از جراحی دارند. البته مهم است که غذاهایی که می‌خورید به اندازه کافی نرم باشند که محل کاشت را تحریک نکنند. چند نمونه از بهترین غذاها برای تغذیه بعد از جراحی ایمپلنت در 24 تا 48 ساعت اول، شامل موارد زیر هستند:
- آب گوشت و سوپ‌های ترکیبی که به شما کمک می‌کنند تا در عین تامین مواد مغذی، بدن خود را هیدراته نگهدارید.
- پوره کدو تنبل، سیب زمینی و موز و هم‌چنین سس سیب، آووکادو یا هوموس که همگی حاوی انواع ویتامین‌های مهم هستند.
- تخم مرغ و ماهی قزل آلا کاملا پخته‌شده که حاوی پروتئین فراوان هستند. پروتئین می‌تواند به سرعت بخشیدن روند بهبودی کمک کند. هم‌چنین سیستم ایمنی بدن را تقویت و به مبارزه با عفونت کمک می‌کند. در طول دوره بهبودی، بهتر است پروتئین بیشتری مصرف کنید.
- اسموتی بدون شیر یا بستنی که می‌توانند به بی‌حس شدن دهان، کاهش تورم و حفظ روحیه شما کمک کنند.
اگر به بیماری‌های زمین‌ای مانند فشار خون بالا یا دیابت مبتلا هستید، حتما از قبل برای دریافت بهترین برنامه تغذیه بعد از جراحی ایمپلنت با دندانپزشک خود صحبت کنید.
بهترین روش تغذیه بعد از جراحی ایمپلنت در یک تا دو هفته اول
رژیم غذایی نرم بهترین رویکرد در چند هفته اول پس از جراحی است. بیشتر غذاهایی مانند سوپ، ماکارانی نرم شده و پوره سیب زمینی مصرف کنید. اگر وضعیت شما خیلی بد نیست، می‌توانید از گوشت های نرم مانند مرغ یا ماهی پخته‌شده نیز استفاده کنید.
سبزیجات مصرفی روزانه خود را با جوشاندن یا بخارپز کردن آن‌ها کاملا نرم و جویدنی کنید. از خوردن هر چیزی که خیلی سفت یا ترد است یا نیاز دارد دهانتان را خیلی باز کنید اجتناب کنید. جو دوسر پخته‌شده و غلات نرم گزینه‌های خوبی هستند، زیرا خوردن آن‌ها در زمان بهبودی بسیار آسان است.
سبزیجات مصرفی روزانه خود را با جوشاندن یا بخارپز کردن آن‌ها کاملا نرم و جویدنی کنید. از خوردن هر چیزی که خیلی سفت یا ترد است یا نیاز دارد دهانتان را خیلی باز کنید اجتناب کنید. جو دوسر پخته‌شده و غلات نرم گزینه‌های خوبی هستند، زیرا خوردن آن‌ها در زمان بهبودی بسیار آسان است.
نباید چیزی که خیلی گرم است بخورید. اجازه دهید غذاهای نرم شما به دمای محیط برسند تا باعث تحریک و ناراحتی محل جراحی نشوند.
موادغذایی ممنوعه در دوران نقاهت بعد از جراحی ایمپلنت دندان
طبق اصول تغذیه بعد از جراحی ایمپلنت، شما باید تا بهبودی کامل بعد از جراحی از خوردن مواد غذایی زیر اجتناب کنید:
- غذاهای تند و پرادویه. زیرا می‌توانند باعث تحریک محل جراحی شوند و در نتیجه روند بهبودی شما را کندتر کنند. آن‌ها حتی ممکن است خطر بروز عفونت را افزایش دهند.
- میوه‌ها و سبزیجات خام و سفت. هویج و سیب خام اگرچه مغذی هستند اما به‌سختی جویده می‌شوند، بنابراین باید از مصرف آن‌ها پرهیز کرد. به‌عنوان جایگزین از میوه و سبزیجات نرم مانند موز، انبه، گلابی، هلو و نخود سبز استفاده کنید.
- تنقلات ترد و سفت. از مصرف ذرت بوداده، آجیل و دانه‌ها یا هر میان‌وعده دیگری که می‌توانند در محل جراحی باعث بروز التهاب و ناراحتی شوند، خودداری کنید.
- انواع شیرینی. از مصرف شیرینی‌ها به‌خصوص آن‌هایی که کارامل یا تافی دارند دوری کنید. زیرا به دندان می‌چسبند و مانع از ترمیم بافت لثه و استخوان فک می‌شوند. اگر احساس می‌کنید به خوردن یک چیز شیرین نیاز دارید، شیک میوه را انتخاب کنید.
- محصولات لبنی مانند شیر یا ماست. زیرا می‌توانند باعث التهاب در بافت‌های دهان شوند و به لثه‌ها و دندان‌ها آسیب بیشتری وارد کنند. هم‌چنین مشخص شده است که ممکن است باعث بروز حالت تهوع و استفراغ یا تحریک رفلاکس اسید معده به مری شوند. پس از استفراغ یا رفلاکس، محل کاشت دندان مصنوعی در معرض اسید معده قرار می‌گیرد و در برابر عفونت‌های مختلف آسیب‌پذیر می‌شود. بنابراین بهتر است تا مدتی از مصرف محصولات لبنی اجتناب کنید. از مواد غذایی جایگزین و غنی از کلسیم می‌توان به سبزیجات دارای برگ سبز مانند اسفناج و بامیه و کنسرو ماهی قزل آلا اشاره کرد.
- الکل. اگر عادت دارید گهگاه از نوشیدنی‌های الکلی استفاده کنید، پس از جراحی ایمپلنت دندان باید این روند را متوقف کنید. زیرا الکل می‌تواند قدرت بهبود بدن را کاهش دهد و به افزایش تورم کمک کند. حتی می‌تواند تداخلات دارویی با داروهای مسکن و ضددرد داشته باشد.
خطرات عدم توجه به اصول تغذیه بعد از جراحی ایمپلنت
خوردن غذاهای سفت بعد از جراحی ایمپلنت دندان، میزان درد را تشدید می‌کند. هم‌چنین می‌تواند باعث تشدید خونریزی شود.
اگر مایعات را از طریق نی بنوشید، ممکن است لخته خون محافظ ایجاد شده را از بین ببرد و روند بهبودی را طولانی‌تر کند. بنابراین برای جلوگیری از این مشکل، از لیوان استفاده کنید. معمولا پس از گذشت چند هفته، محل جراحی بهبود می‌یابد و می‌توانید دوباره از نی استفاده کنید.در نهایت، شما قادر خواهید بود به همان روش قبل غذا بخورید.
اگر توصیه‌های ذکرشده را دنبال کنید، نه تنها دوره نقاهت کوتاهتر می‌شود بلکه ساختار ایمپلنت نیز به اندازه دندان‌های طبیعی شما مستحکم خواهد شد.
برای کمک به درک این مساله که چرا مصرف رژیم غذایی نرم بسیار مهم است، باید بدانید که ریشه مصنوعی ایمپلنت شما با رشد استخوان فک شروع به عجین شدن با آن می‌کند. این فرآیند استئواینتگراسیون (Osseointegration) یا هم‌جوشی استخوان نامیده می‌شود و این امکان را می‌دهد که ایمپلنت‌های دندانی مانند بقیه دندان‌های شما عمل کنند.
سایر روش‌های جایگزینی دندان‌های ازدست‌رفته مانند پروتز دندان یا بریج دندان، فاقد ریشه هستند و به استخوان فک چسبانده نمی‌شوند. به‌همین‌دلیل است که امروزه ایمپلنت دندان مطلوب‌ترین روش درمانی است.
چه مدت بعد از ایمپلنت دندان می‌توان رژیم غذایی عادی خود را از سر گرفت؟
هنگامی‌که جراح دندانپزشک شما درمان موفقیت‌آمیز را تایید کرد، می‌توانید خوردن غذاهایی که دوست دارید را از سر بگیرید.
اگرچه بهبودی کامل ممکن است 4 تا 6 ماه پس از کاشت ایمپلنت دندان طول بکشد، اما بعد از گذشت چند هفته و رعایت اصول تغذیه بعد از جراحی ایمپلنت می‌توانید به رژیم غذایی نرمال خود بازگردید. البته مهم است که تا آخر عمر مراقب باشید و از مصرف غذاهای سفت مانند یخ، آب‌نبات و تهدیگ اجتناب کنید. زیرا باعث ترک‌خوردگی یا شکستگی تاج یا روکش مصنوعی می‌شوند.
هنگام نوشیدن قهوه یا چای مراقب باشید، زیرا به‌راحتی می‌توانند ایمپلنت‌های دندانی شما را مانند دندان‌های طبیعی لکه‌دار کنند. حتما بعد از مصرف آن‌ها دندان‌های خود را مسواک زده و بشویید. این کار نه تنها به از بین بردن لکه‌ها کمک می‌کند بلکه ذرات اسیدی باقی‌مانده را نیز از بین می‌برد.
نحوه صحیح رعایت بهداشت دهان و دندان بعد از ایمپلنت دندان
در کنار توجه به اصول تغذیه بعد از جراحی ایمپلنت، لازم است بعد از هر وعده غذایی به حفظ بهداشت دهان و دندان نیز توجه کنید. زیرا ایمپلنت‌های دندانی برخلاف دندان‌های طبیعی بیشتر مستعد بروز بیماری لثه، عفونت و آسیب به استخوان فک هستند.
ایمپلنت‌های دندانی به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که یک راه‌حل دائمی باشند و اگر شما به‌خوبی از آن‌ها مراقبت کنید، بین 20 تا 30 سال عمر می‌کنند. اصولا میزان ماندگاری آن‌ها فقط به رعایت بهداشت دهان و دندان بستگی ندارد، بلکه به نوع سبک زندگی شما مانند دریافت یک رژیم غذایی سالم، پرهیز از مصرف محصولات قندی، اجتناب از ساییدگی یا اعمال فشار روی روکش مصنوعی و حتی ترک عادت‌های بدی مثل سیگار کشیدن نیز بستگی دارد.
نحوه تمیز کردن ایمپلنت دندان تقریبا مانند دندان‌های طبیعی است و لازم است روزی دو بار مسواک بزنید، هر روز نخ دندان بکشید و از دهانشویه استفاده کنید. می‌توانید از مسواکهای خاصی که بین دندان‌ها می‌لغزند، برای تمیز کردن گوشه‌ها و شکاف‌های اطراف دندان‌ها، لثه‌ها و پایه‌های فلزی استفاده کنید.
اگر بیش از یک ایمپلنت یا یک بریج بین آن‌ها قرار داده شده باشد، ممکن است نخ دندان کشیدن برای شما سخت شود. در این صورت می‌توانید با کمک دندانپزشک از روش‌های دیگری برای تمیز کردن بین دندان‌ها استفاده کنید.
توصیه می‌کنیم بعد از نصب ایمپلنت دندان، به طور منظم به دندانپزشک خود مراجعه کنید. اگرچه شما می‌توانید تاج مصنوعی و بافت لثه را ببینید اما هیچ کنترلی روی ریشه دندان مصنوعی که در زیر سطح استخوان فک است ندارید. بنابراین، مراجعه منظم به دندانپزشک برای معاینه سریع و گرفتن چند عکس اشعه ایکس به‌منظور بررسی وضعیت ایمپلنت بسیار مهم است.
فراموش نکنید، همان مشکلاتی که می‌تواند روی دندان‌های طبیعی تأثیر بگذارند، ممکن است برای ایمپلنت‌ها و روکش‌های دندان نیز اتفاق بیافتند (البته به جز پوسیدگی).
پاسخ به سوالات متداول در زمینه تغذیه بعد از جراحی ایمپلنت
در این بخش می‌توانید پاسخ تعدادی از ابهامات ذهنی خود را بیابید.
1. چرا نمی‌توان بعد از جراحی ایمپلنت دندان از نی استفاده کرد؟
به مدت حداقل سه روز پس از جراحی، از نی برای نوشیدن مایعات استفاده نکنید. زیرا عمل مکیدن به محل جراحی فشار وارد می‌کند و می‌تواند باعث خونریزی بیشتر شود. علاوه بر این، با از بین بردن لخته خون ایجاد شده روند بهبودی را کند می‌کند.
2. آیا می‌توان بعد از جراحی ایمپلنت دندان نوشابه خورد؟
خیر، زیرا می‌تواند محل جراحی را تحریک کند. مهم است که تا 48 ساعت اول پس از جراحی از نوشیدن نوشابه‌های گازدار یا الکلی خودداری کنید.
3. آیا می‌توان بعد از جراحی ایمپلنت دندان بستنی خورد؟
بله، بستنی هم سرد و هم نرم است و این مساله آن را به یک غذای ایده‌آل بعد از کاشت تبدیل کرده است.
4. آیا می‌توان با وجود ایمپلنت دندان آجیل خورد؟
اصولا باید از مصرف آجیل در طول فرآیند بهبودی اجتناب کنید و می‌توانید پس از بهبود کامل ایمپلنت‌های دندانی، آن را دوباره به رژیم غذایی خود وارد کنید.
5. چرا افزایش مصرف پروتئین بعد از جراحی ایمپلنت دندان بسیار مهم است؟
زیرا وجود پروتئین نه تنها در ساخت و ترمیم بافت‌های تحت تاثیر جراحی موثر است، بلکه به بدن شما برای مبارزه با عفونت نیز کمک می‌کند.
6. چگونه می‌توان پروتئین را به رژیم غذایی نرم اضافه کرد؟
در روزهای اول به‌جای مصرف مواد غذایی سفتی مانند گوشت و مغزها، بهتر است به‌سراغ حبوبات یا تخم مرغ کاملا پخته‌شده بروید. کره بادام زمینی، آووکادو و سبزجات دارای برگ سبز نیز عالی هستند. بعد از گذشت چند هفته می‌توانید به‌آرامی گوشت را دوباره به رژیم غذایی خود وارد کنید، فقط بهتر است گوشت‌های نرم‌تری مانند مرغ، گوشت قرمز چرخ‌کرده و ماهی را انتخاب کنید.
7. چرا بعد از جراحی ایمپلنت دندان اشتها کاهش پیدا می‌کند؟
معمولا این مساله به‌دلیل احساس درد و تورم در استخوان فک و نگرانی بیمار از بروز آسیب بیشتر در محل جراحی رخ می‌دهد. نگران نباشید، به‌مرور در طی هفته اول میزان اشتهای شما بیشتر می‌شود.
سخن آخر
بنابراین توجه به اصول تغذیه بعد از جراحی ایمپلنت، کمک زیادی به کوتاه شدن دوران نقاهت و افزایش طول عمر اجزای ایمپلنت می‌کند. مطمئنا مشورت با دندانپزشک متخصص ایمپلنت اطلاعات دقیق‌تری در این زمینه در اختیار شما قرار خواهد داد.
