آبسه دندان وراه‌های درمان آن
آبسه دندان، یک ضایعه چرکی است که در داخل دندان یا لثه ایجاد می‌شود. معمولا در اثر عفونت باکتریایی که در پالپ دندان انباشته شده است بروز می‌کند. باکتری‌های موجود در دهان به همراه ذرات باقی‌مانده غذا، به شکل پلاک به دندان‌ها و لثه‌ها می‌چسبند و به آنها آسیب می‌رسانند.
اگر پلاک با مسواک زدن منظم و نخدندان کشیدن برداشته نشود، ممکن است باکتری در داخل بافت نرم و مرکزی دندان (پالپ) یا لثه پخش شود. این مسئله در نهایت میتواند منجر به آبسه شود. سه نوع آبسه دندان وجود دارد که علائم اغلب آنها شامل درد، طعم بد دهان و تب است.
نحوه درمان آبسه، بسته به نوع و میزان گسترش آن متغیر است. گاهی با تجویز آنتی‌بیوتیک برطرف می‌شود و گاهی نیاز به جراحی برای ترمیم ریشه دندان است. برای به حداقل رساندن درد ناشی از آن، بهتر است در منزل از مصرف نوشیدنی‌ها و غذاهای سرد خودداری و از مسواک نرم‌تری استفاده کنید.
انواع آبسه دندان
ازآنجایی‌که عفونت میتواند به لثه، استخوان اطراف و دندان‌های مجاور سرایت کند. سه نوع آبسه دندان وجود دارد که عبارتند از:
- آبسه لثه: این نوع آبسه، فقط در بافت لثه است و دندان یا رباط پریودنتال را تحت تاثیر قرار نمی‌دهد.
- آبسه پریودنتال: این آبسه در ساختارهای بافت استخوانی پشتیبان دندان‌ها بروز می‌کند.
- آبسه پری‌آپیکال: این آبسه در پالپ نرم دندان شکل می‌گیرد.
علائم آبسه دندان
علائم و نشانه‌های انواع آبسه دندان عبارتند از:
- احساس یک درد ضربان‌دار، شدید و مزمن، به‌خصوص هنگام جویدن غذا و گسترش این درد به استخوان فک، گردن یا گوش
- افزایش حساسیت دندان به گرما یا سرما
- طعم و بوی بد دهان
- قرمزی و تورم لثه
- لق شدن دندان آسیب‌دیده
- تورم فک بالا یا پایین
- مشکل در باز کردن دهان و بلع غذا
- تب و بی‌قراری
- تورم غدد لنفاوی
- بی‌خوابی
علل موثر در بروز آبسه دندان
هر عاملی‌که باعث نفوذ باکتری‌ها به بافت پالپ دندان یا بافت‌های اطراف آن شود، میتواند منجر به آبسه دندان شود. مواردی چون:
- پوسیدگی شدید دندان. این مسئله باعث تخریب سطح سخت دندان، یعنی مینای دندان می‌شود. اصولا زمانی اتفاق می‌افتد که پس از تغذیه قند موجود در غذا و نوشیدنی توسط باکتری‌های دهان، اسید تولید شده به مینا دندان حمله کند. در این شرایط، سوراخ ایجاد شده روی دندان به راحتی میتواند راه ورود باکتری‌ها به پالپ دندان شود.
- ترک‌خوردگی با شکستگی دندان. این مسئله نیز راه ورودی برای باکتری‌ها به پالپ دندان است.
- بیماری لثه (پریودنتال). مظور از بیماری لثه، عفونت و التهاب بافت‌های اطراف دندان است. با پیشرفت بیماری لثه و عدم درمان آن، باکتری‌ها به بافت‌های عمیق‌تری دسترسی پیدا می‌کنند.
- ضربه به دندان. ضربه میتواند به پالپ آسیب برساند، حتی اگر ترک قابل مشاهده‌ای روی دیواره دندان وجود نداشته باشد. در واقع، آسیب‌دیدگی دندان آن را مستعد عفونت می‌کند.
بنابراین، عدم رعایت بهداشت دهان و دندان و داشتن یک رژیم غذایی سرشار از قند، خطر بروز آبسه دندان را افزایش می‌دهند.
راهکارهایی برای پیشگیری از بروز آبسه دندان
پیشگیری از پوسیدگی دندان برای جلوگیری از ظهور آبسه ضروری است. در این رابطه توصیه می‌کنیم:
- آب لوله‌کشی که حاوی ماده معدنی فلوراید است را بنوشید. زیرا این ماده باعث افزایش مقاومت مینای دندان می‌شود.
- دندان‌های خود را حداقل دو بار در روز و هر بار به مدت دو دقیقه با خمیردندان حاوی فلوراید مسواک بزنید.
- به طور روزانه، از نخدندان برای تمیز کردن فضای بین دندان‌ها استفاده کنید.
- مسواک خود را هر 3 تا 4 ماه یکبار تعویض کنید.
- غذای سالم بخورید و مصرف اقلام شیرین و میان‌وعده‌ها را محدود کنید.
- به طور منظم برای معاینه و تمیز کردن حرفه‌ای دندان‌ها به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
- در هفته دو تا سه بار، از یک ضدعفونی‌کننده یا دهانشویه حاوی فلوراید استفاده کنید تا مانع از گسترش باکتری‌های دهان شود.
عوارض آبسه دندان
بهتر است بدانید که آبسه دندان، بدون درمان دندانپزشکی بهبود پیدا نمی‌کند. اگر آبسه به خودی خود پاره شود، درد آن ممکن است بهبود پیدا کند و باعث شود فکر کنید که مشکل برطرف شده است، اما هنوز باید به فکر درمان قطعی باشید. زیرا همچنان خطر بروز آبسه جدید یا آسیب به دندان، بافت لثه و استخوان فک وجود دارد.
اگر آبسه توسط دندانپزشک تخلیه نشود، عفونت ممکن است به فک و سایر نواحی سر و گردن سرایت کند. به عنوان مثال، اگر آبسه دندان در نزدیکی سینوس ماگزیلاری قرار داشته باشد، نه تنها ممکن است باعث عفونت در حفره سینوسی شود بلکه حتی میتواند منجر به سپسیس شود. یک عفونت تهدیدکننده زندگی که در سراسر بدن پخش می‌شود. از سایر عوارض عدم درمان آبسه دندان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بروز کیست دندانی. اگر آبسه تخلیه نشود، ممکن است یک حفره پر از مایع در انتهای ریشه دندان ایجاد کند که به آن کیست دندان می‌گویند. در این شرایط، به آنتی‌بیوتیک‌های قوی و احتمالا جراحی نیاز دارید.
- استئومیلیت. گاهی باکتری‌های موجود در آبسه وارد جریان خون شده و استخوان را عفونی می‌کنند. در این شرایط، افزایش دمای بدن، درد شدید در استخوان آسیب‌دیده و احتمالا حالت تهوع را تجربه خواهید کرد. به طور معمول، استخوان آسیب‌دیده در نزدیکی محل آبسه خواهد بود. اما ازآنجایی‌که عفونت در جریان خون پخش می‌شود، هر استخوانی در بدن ممکن است تحت تأثیر قرار بگیرد. روند درمان آن شامل تجویز آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی یا تزریقی به داخل ورید است.
- ترومبوز سینوس کاورنوس. گسترش باکتری‌های آبسه دندان، میتواند باعث تشکیل لخته خون در سیاهرگ بزرگ سینوس کاورنوس مغز شود. معمولا با تجویز آنتی‌بیوتیک و گاهی جراحی برای تخلیه سینوس، درمان می‌شود. در غیر این صورت، این وضعیت میتواند کشنده باشد.
- آنژین لودویگ. زمانی‌که باکتری‌های آبسه دندان گسترش می‌یابند، ممکن است آنژین لودویگ بروز کند و تورم و درد شدیدی در زیر زبان و گردن ایجاد شود. در این وضعیت، فرد ممکن است به سختی نفس بکشد. معمولا با تجویز آنتی‌بیوتیک برطرف می‌شود، اما در صورت وجود مشکلات تنفسی نیاز به روشی برای باز کردن راه هوایی است.
اگر سیستم ایمنی بدن شما ضعیف باشد و آبسه دندان بدون درمان رها شود، خطر گسترش عفونت و بروز عوارض ذکر شده در شما بیشتر می‌شود. پس آبسه دندان را دست کم نگیرید!
درمان آبسه در کلینیک دکتر قادری
درمان آبسه یکی از خدماتی است که در کلینیک دندانپزشکی دکتر قادری ارائه می‌شود. آبسه ممکن است ناشی از ضربه، التهاب یا عفونت باشد و ممکن است در نقاط مختلف بدن ایجاد شود. درمان آبسه معمولاً شامل تمیز کردن منطقه آسیب دیده، استفاده از داروهای ضد التهاب و ضد عفونی، استفاده از باندها و فشار دادن منطقه آبسه می‌شود. در کلینیک دکتر قادری، پزشکان متخصص با استفاده از روش‌های پزشکی مدرن و تجهیزات پیشرفته، به درمان آبسه‌ها می‌پردازند. همچنین، برای جلوگیری از تکرار آبسه، بیماران نیاز به راهنمایی‌های خاص در مورد مراقبت از پوست و نحوه پوشاندن آسیب‌های جدید دارند. به علاوه، در کلینیک دکتر قادری، برنامه‌های توصیه شده برای بهبود سلامت پوست و جلوگیری از آسیب‌های جدید نیز ارائه می‌شود.
نحوه تشخیص آبسه دندان
علاوه‌بر معاینه دندان و بررسی بافت اطراف آن از نظر علائم عفونت، دندانپزشک ممکن است برای تشخیص آبسه از روش‌های زیر نیز استفاده کند:
- عکسبرداری با اشعه ایکس. این روش میتواند به شناسایی بیماریهای دندانی که ممکن است منجر به آبسه دندان شده باشند کمک کند. دندانپزشک شما همچنین میتواند از عکسبرداری با اشعه ایکس برای تعیین میزان گسترش عفونت استفاده کند.
- سی تی اسکن. اگر عفونت به نواحی دیگر مثلا گردن سرایت کرده باشد، این روش به شناسایی میزان عفونت کمک می‌کند.
نحوه درمان آبسه دندان
هر فردی‌که علائم مرتبط با آبسه دندان را دارد، باید فورا به دندانپزشک مراجعه کند. معمولا این مشکل به راحتی توسط دندانپزشک متخصص تشخیص داده می‌شود. افرادی‌که در اثر عوارض آبسه، مشکلات بلع و تنفسی دارند باید مستقیما به بخش اورژانس بیمارستان مراجعه کنند.
بنابراین درمان به موقع آبسه، با از بین بردن عفونت و جلوگیری از بروز عوارض بعدی، کمک زیادی به حفظ سلامت شما می‌کند. معمولا ابتدا دندانپزشک برای جلوگیری از گسترش عفونت، آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند آموکسی سیلین یا مترونیدازول تجویز می‌کند. همچنین ممکن است برای کنترل درد، مسکن‌هایی مانند آسپرین، ایبوپروفن یا استامینوفن تجویز شود.
بیماریهای لثه و احتمال سرطان دهان
بیماریهای لثه چنانچه در زمان مشخص و بافاصله قبل از انتشار بیشتر درماننشوند زمینه ساز مشکلات بیشتر دهان و دندان از جمله سرطان دهان را را نیز میتواند تقویت کند . آبسه دندان در واقع یکی از بیماریهای لثه است که باید برای درمان ان از متخصص لثه کمک بگیرید .
برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد درمان بیماریهای لثه می توانیدبه به سایر مقالات این سایت مراجعه کنید.
زمانی‌که عفونت تاحدی کنترل شد، آبسه باید بریده شود تا چرک آن تخلیه شود. البته قبل از انجام این کار، یک بی‌حس‌کننده موضعی تزریق می‌شود. ممکن است پس از تخلیه آبسه، دندانپزشک یک درن لاستیکی کوچک در این ناحیه قرار دهد تا به باز نگهداشتن محل برش برای تخلیه ترشحات و چرک باقی‌مانده کمک کند.
معمولا برای درمان آبسه لثه، روش ذکر شده به اندازه کافی موثر است. اما برای درمان آبسه پری‌آپیکال، از درمان ریشه (روت کانال) استفاده می‌شود. در این روش، پس از تراشیدن دندان، هرگونه بافت آسیب‌دیده از پالپ خارج می‌شود. سپس برای جلوگیری از بروز عفونت‌های بعدی، یک ماده پرکننده ریشه در فضاهای خالی قرار داده می‌شود.
آبسه پریودنتال نیز برای درمان نیاز به جراحی دارد. ابتدا آبسه تخلیه و سپس پاکت لثه‌ای (پاکت پریودنتال) تمیز می‌شود. سپس سطوح ریشه دندان با جرم‌گیری تمیز می‌شوند. این کار به ترمیم دندان کمک می‌کند و از بروز عفونت‌های بیشتر جلوگیری می‌کند.
افراد مبتلا به آبسه پری‌آپیکال و عودکننده، ممکن است مجبور شوند بافت لثه خود را تغییر شکل دهند و به کمک جراحی، پاکت پریودنتال را خارج کنند. این کار توسط جراح دهان و فک انجام خواهد شد. گاهی نیز دندان آبسه شده، غیر قابل ترمیم است. در این مورد، دندانپزشک مجبور است برای کشیدن دندان اقدام کند.
بنابراین، نحوه درمان انواع آبسه دندان متفاوت است. بهتر است از دندانپزشک خود بپرسید که پس از درمان چه کارهایی باید انجام دهید.
سخن آخر
آبسه دندان به خودی خود از بین نمی‌رود. البته اگر عفونت آن باعث از بین رفتن پالپ داخل دندان شما شود، درد تاحدودی متوقف می‌شود. زیرا عصب دندان دیگر کار نمی‌کند. در این شرایط، ممکن است احساس کنید که مشکل شما برطرف شده است. اما باکتری‌ها به گسترش و تخریب بافت اطراف ادامه می‌دهند. پس اگر علائم آبسه دندان را دارید، حتی اگر دیگر درد ندارید، به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
برای دیدن ویدئو نمونه کارها به اینستاگرام دکتر قادری سر بزنید .
