مراقبت از دندان برای جلوگیری از خراب شدن
آیا میدانید که تقریبا 91 درصد از مردم دچار پوسیدگی دندان هستند؟ اگرچه هیچکس دوست ندارد ناراحتی ناشی از پوسیدگی و خرابی دندان را تجربه کند، اما متأسفانه این مسئله بسیار رایج هستند. خبر خوب این است که کارهای سادهای وجود دارند که میتوانید هر روز برای جلوگیری از پوسیدگی انجام دهید. چراکه پوسیدگی دندان اغلب به دلیل مصرف قند موجود در غذاها توسط باکتریهای دهان ایجاد میشود.
در این مطلب قصد داریم در ابتدا به نحوه مراقبت از دندانهای بزرگسالان اشاره کنیم و در مرحله بعد به نکات بیشتری در مورد نحوه مراقبت از دندانهای کودکان و نوجوانان اشاره کنیم. زیرا کودکان دندانهای حساستری دارند!
منظور از پوسیدگی یا خرابی دندانها چیست؟
منظور از پوسیدگی دندان، تخریب ساختار دندان است که میتواند هم مینای دندان (پوشش خارجی دندان) و هم لایه عاج دندان را تحت تاثیر قرار دهد. اصولا پوسیدگی دندان زمانی اتفاق میافتد که ذرات مواد غذایی حاوی کربوهیدرات (قند و نشاسته) مانند نان، غلات، شیر، نوشابه، میوهها، کیک یا آب نباتها روی دندانها باقی میمانند.
ابتدا باکتریهایی که در دهان زندگی میکنند این ذرات را هضم کرده و به اسید تبدیل میکنند. سپس اسید، بقایای غذا و بزاق با هم ترکیب میشوند و پلاکی را تشکیل میدهند که به دندانها می چسبد. اسیدهای موجود در پلاک سطح مینای دندان را حل میکنند و سوراخهایی در دندان ایجاد میکنند.
این مسئله زمینه نفوذ باکتریها به داخل دندان را فراهم میکند و احتمال عفونت بافت همبند و حساس مرکز دندان یعنی پالپ را افزایش میدهد.
مطلب مرتبط :
معمولا اولین علامت پوسیدگی دندان، ایجاد یک نوار سفید و کدر در امتداد خط لثه (ناحیه پایه دندان و نزدیک لثه) است. همچنین ممکن است به صورت لکههای قهوهای روی دندانها مشاهده شود و باعث شود که لثهها قرمز و متورم دیده شوند.
با پیشرفت پوسیدگی دندان، ممکن است متوجه ظهور سوراخهای سیاه روی دندانها شوید. اگر پوسیدگی منجر به عفونت شده باشد، علاوه بر دندان درد ممکن است متوجه بروز آبسه روی لثه یا تورم در اطراف لثه و صورت نیز شوید. خوشبختانه میتوانید با رعایت چند اصول ساده برای مراقبت از دندانها، از بروز همه این مشکلات جلوگیری کنید. در ادامه به نحوه مراقبت روزانه از دهان و دندانها اشاره خواهیم کرد.
دستورالعمل کلی برای مراقبت روزانه از دندانها
اگرچه دندانپزشک میتواند دندانهای آسیبدیده را ترمیم کند و نجات دهد، اما متعهد است که به بیماران نحوه مراقبت صحیح از دندانها و جلوگیری از آسیب بیشتر را نشان دهد. معمولا نکاتی که در هر جلسه ویزیت یادآوری میشوند، شامل موارد زیر هستند.
بهداشت دهان و دندان را به خوبی رعایت کنید
اساسیترین راه برای اطمینان از اینکه دندانهای شما قوی، سالم و عاری از پوسیدگی هستند، پیروی از اصول بهداشت دهان و دندان است که عبارتند از:
- دو بار در روز و هر بار به مدت دو دقیقه، دندانهای خود را مسواک بزنید. این کار کمک میکند تا پلاکهای دندانی پاک شوند و نتوانند به مینا دندان آسیب برسانند. حتما از مسواک نرم و خمیردندان حاوی فلوراید استفاده کنید. فراموش نکنید که زبان خود را نیز مسواک بزنید، زیرا بقایای مواد غذایی میتوانند در آنجا باقیمانده و باعث بوی بد دهان شوند. قابل ذکر است که باید هر دو ماه یکبار مسواک خود را تعویض کنید. زیرا همان باکتریهای مضری که در دهان انباشته میشوند، روی مسواک شما نیز جمع میشوند. همچنین با گذشت زمان، موهای مسواک استحکام خود را از دست میدهند.
- حداقل یکبار، به ویژه شب قبل از خوابیدن، از نخ دندان استفاده کنید. چراکه نخ دندان فضاهای بین دندانی را تمیز میکند که دسترسی به آنها با مسواک غیر ممکن است.
- اگر بعد از مصرف یک غذا یا نوشیدنی شیرین نمیتوانید دندانهای خود را مسواک بزنید، یک لیوان آب بنوشید. همچنین میتوانید برای فعال کردن ترشح بزاق و شستشوی طبیعی دهان، آدامس بدون قند بجوید.
- یک راه بهتر برای حفظ سلامت دهان این است که هفتهای یکبار از دهانشویه استفاده کنید. دهانشویه به دلیل مایع بودن این قابلیت را دارد که به داخل فضاهای کوچک بین دندانها نفوذ کند. همچنین حاوی عواملی است که اسیدیته دهان را کاهش میدهند و در عین حال باکتریهای مضر را نیز از بین میبرند.
فلوراید عملکرد باکتریهای ایجادکننده پوسیدگی دندان را کاهش میدهد. همچنین مینای دندان را تقویت کرده و دندانها را مقاومتر میکند. به همین دلیل، از این ترکیب برای درمان پوسیدگی در مراحل اولیه و توقف پیشرفت آن استفاده میشود.
آب لولهکشی حاوی فلوراید و نوشیدن آن راه دیگری برای جلوگیری از پوسیدگی دندان است. علاوه بر خمیردندان، برخی از دهانشویهها نیز حاوی این ماده هستند. همچنین مکملهای فلوراید به صورت قرص یا قطره موجود هستند. با دندانپزشک خود صحبت کنید تا بفهمید آیا شما یا فرزندتان باید دهانشویه و مکمل فلوراید مصرف کنید یا خیر.
توصیه های دکتر مرتضی قادری متخصص ایمپلنت برای مراقبت از دندان
با توجه به اهمیت حفظ سلامت دهان و دندانها، توصیه میشود که به منظور حفظ بهداشت دهان و دندانها، به صورت روزانه دو بار از مسواک استفاده کنید و حتماً پس از هر وعده غذایی دندانهای خود را بشویید. همچنین، مراجعه منظم به دندانپزشک به منظور انجام تمیزی دندانها و بررسی وضعیت عمقی دهان و دندانها از اهمیت بسیاری برخوردار است. علاوه بر این، مصرف غذاهایی که شامل قند و اسیدهای غذایی زیادی هستند را کاهش داده و به مصرف مواد غذایی سالم و سبزیجات و میوههای تازه اولویت دهید. با رعایت این نکات ساده میتوانید از حفظ سلامت دهان و دندانهای خود لذت ببرید و از بروز بیماریهای دندانی جلوگیری کنید.
عادات ناسالم خود را ترک کنید
دندانهای شما ممکن است قوی باشند، اما تخریبناپذیر نیستند. آنها قیچی، انبردست یا وسیلهای برای باز کردن قوطی و شکستن آجیل نیستند. بلکه فقط وظیفه جویدن غذا و کمک به بیان کلمات را دارند. استفاده از آنها به عنوان ابزاری برای باز کردن اشیا میتواند باعث بریدگی، ترک خوردن و آسیب به مینای دندان شود و احتمال پوسیدگی دندان و ایجاد حفره را افزایش دهد.
البته عادات بد دیگری مانند جویدن ناخن، جویدن یخ، سیگار کشیدن و مصرف انواع مواد مخدر نیز وجود دارند که میتوانند به دندانهای شما آسیب برسانند. استعمال دخانیات ممکن است باعث عقبنشینی لثه، سرطان دهان، از دست دادن زودرس دندانها و غیره شود. مطمئنا ترک این عادات بد به بهبود سلامت دهان و دندان و همچنین سلامت کلی شما کمک میکند.
اگر دندان قروچه میکنید یا درگیر ورزش و فعالیتهایی هستید که میتوانند به دندانهای شما آسیب برسانند، استفاده از محافظ دهان بسیار مهم است.
تاثیر سیگار بر ایجاد بی دندانی و کاشت ایمپلنت
سیگار از عوامل مهمی است که تاثیر بسیار زیادی بر سلامت دهان و دندانها دارد. مصرف سیگار میتواند باعث ایجاد مشکلات جدی در دهان شود از جمله بیدندانی. سیگار باعث کاهش جریان خون به لثهها و بافتهای پشت دندانها میشود که منجر به ضعف شدید آنها و در نتیجه از بین رفتن دندانها میشود. همچنین، سیگار باعث تضعیف استخوانهای فک و بافتهای پشت دندانها میشود که این موضوع موجب کاهش امکان کاشت ایمپلنت در آینده میشود. بنابراین، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است که افراد از مصرف سیگار خودداری کنند تا از ایجاد مشکلات جدی در دهان و دندانها جلوگیری شود و امکان انجام کاشت ایمپلنت در صورت نیاز فراهم شود.
مطلب مرتبط : تاثیر سیگار بر ایمپلنت
مراقب آنچه میخورید و مینوشید باشید
برای مراقبت از دندانها، داشتن یک رژیم غذایی سالم و متنوع لازم است. مواد غذایی و نوشیدنیهایی که قند و اسید بالایی دارند مانند آب نبات، چیپس، کراکر، ترشی، انواع شیرینی، نوشابه و آبمیوههای غیرطبیعی؛ برای مینای دندان مخرب هستند و باعث ایجاد سوراخهایی روی دندان میشوند.
از مواد غذایی که برای سلامت دهان و دندان شما مفید هستند، میتوان به غلات سبوسدار، سبزیجات دارای برگ سبز، سیب، هویج، شیر، پنیر، ماست، کرفس، تخم مرغ و انواع دانهها و آجیل اشاره کرد. همچنین برای مراقبت از دندانها، میتوانید مصرف مکملهای حاوی کلسیم، ویتامینهای C و D و جویدن آدامسهای بدون قند را در نظر بگیرید.
اگرچه مراجعه منظم (هر 6 ماه یکبار) به دندانپزشک برای تمیز کردن و چکاپ دندانها، لثه و استخوان فک لازم است. اما توصیه میشود خودتان نیز روزانه وضعیت دهان و دندانهای خود را بررسی کنید و به دنبال سوراخهای رنگی کوچک در مینای دندان باشید. زیرا این مسئله اولین علامت پوسیدگی دندان است.
همچنین اگر هر لحظه متوجه تغییراتی در دهان یا دندانهای خود شدید، در اسرع وقت با دندانپزشک مشورت کنید. به خصوص اگر هنگام مسواک زدن با نخ دندان کشیدن، با خونریزی، تورم، یا هر توده یا زخمی که از بین نمیرود مواجه شدید.
مراقبت از دندان روکش شده
برای حفظ سلامتی دندانهای روکش شده، مراقبت منظم و صحیح از آنها بسیار اهمیت دارد. این نوع دندانها نیاز به مراقبت و نگهداری ویژهای دارند تا ماندگاری و عملکرد بهتری داشته باشند. از جمله مراقبتهای لازم برای دندانهای روکش شده میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1. بهداشت دهانی: استفاده از مسواک و مسواک الکتریکی به منظور تمیز کردن دندانها و روکش آنها بسیار حائز اهمیت است. همچنین استفاده از نخ دندان و آبپاش نیز برای حفظ بهداشت دهانی و جلوگیری از تجمع زاییدگی در فضای بین دندانها و روکش ضروری است.
2. مصرف غذاهای مناسب: انتخاب غذاهای نرم و خوردن مواد غذایی کم پودر و کم چسبنده باعث کاهش فشار و استرس بر روکش دندان میشود و از خطر شکستگی یا خراب شدن آنها جلوگیری میکند.
3. مراجعه به دندانپزشک: برای بررسیهای دورهای و پیگیریهای لازم، مراجعه به دندانپزشک بسیار حائز اهمیت است. این اقدامات به منظور تشخیص زودرس مشکلات و اعمال تغییرات لازم در روکش دندانها صورت میگیرد.
4. استفاده از روشهای پروتکلهای پروتکل های ارتودنسی: استفاده از روشهای پروتکل های ارتودنسی برای تنظیم و تعادل دادن فشار بر روکش دندانها و جلوگیری از فشار نامطلوب بر روکش، بسیار مفید است.
با رعایت مراقبتهای لازم، دندانهای روکش شده میتوانند به خوبی عمل کنند و از طول عمر بالاتری برخوردار باشند.
مراقبت از دندانهای کودکان و نوجوانان
اگرچه مینای دندان به اندازه کافی قوی است و از دندانها در برابر هر چیزی که از داخل دهان شما میگذرد، از خوردن و آشامیدن گرفته تا شروع فرآیند گوارش، محافظت میکند. اما کودکان و نوجوانان مینای دندان نرمتری نسبت به بزرگسالان دارند و به همین دلیل، دندانهایشان بیشتر در معرض پوسیدگی ناشی از خوردن انواع غذا و نوشیدنی است.
معمولا رویش اولین دندانهای شیری، در چهارماهگی نوزاد رخ میدهد. از این زمان تا 6 ماهگی، لازم است هر شب دندانها و لثه نوزاد را با یک پنبه آغشته به آب استریل تمیز کنید. از 6 ماهگی به بعد خوردن غذاهای جامد آغاز میشود و باید خودتان دندانهای کودک را مسواک بزنید تا به مرور روی این کار مسلط شود.
برای مسواک زدن، از خمیردندان حاوی فلوراید مناسب سن کودک استفاده کنید. زیرا دوز فلوراید برای کودکان کمتر و برای بزرگسالان بیشتر است. مقدار خمیردندان نیز مهم است. برای کودکان زیر 3 سال، معادل یک دانه برنج از خمیردندان استفاده کنید. برای کودکان 3 تا 6 ساله، به اندازه یک نخود کافی است.
علاوه بر رعایت بهداشت دهان و دندان، لازم است برای مراقبت از دندانهای کودک به رژیم غذایی او نیز توجه کنید. سعی کنید از همان کودکی خوردن انواع غذاهایی شیرین، تنقلات، آبمیوههای مصنوعی، پفک، چیپس و شکلات را برای فرزند خود محدود کنید. به جای آن، او را به خوردن انواع میوهها، سبزیجات و محصولات لبنی عادت بدهید.
همیشه داخل دهان کودک خود را بررسی کنید. اگرچه در کودکان خردسال، تشخیص علائم خرابی و پوسیدگی دندانها دشوارتر است. اما اغلب به صورت لکههای سفید یا خطوطی در امتداد خط لثه ظاهر میشوند. البته در مراحل پیشرفته، پوسیدگی به صورت یک حفره قهوهای یا سیاه رنگ دیده میشود. اگر متوجه این علائم شدید، حتما با دندانپزشک متخصص کودکان مشورت کنید.
سخن آخر
بنابراین پیادهسازی چند نکته ساده در برنامه روزانه، به حفظ سلامت دهان و دندان شما کمک میکند و باعث میشود که لبخندی زیبا برای مادامالعمر داشته باشید. با این وجود، مشورت با یک دندانپزشک متخصص، اطلاعات بیشتری در زمینه نحوه مراقبت از دندانها در اختیار شما خواهد گذاشت.
همچنین می توانید شیوه ها و روشهای مختلف مراقبت از دندان را در محتوای پیج اینستاگرام دکتر قادری مشاهده نمایید .